Ləpə (Ləpə₃) – botanikada toxumun əsas hissələrindən biri olan, rüşeymin ilk yarpaqlarıdır. Başqa sözlə, bitkinin cücərmə prosesində ilk inkişaf edən və toxumdakı qida ehtiyatlarından istifadə edərək bitkinin əvvəlki inkişafını təmin edən yarpaqlardır.
Ləpələr saylarına görə bitkiləri iki böyük qrupa ayırır: iki ləpəli və tək ləpəli bitkilər. İki ləpəli bitkilər (məsələn, lobya, noxud, günəbaxan) toxumlarında iki ləpəyə malikdirlər. Bu ləpələr, əsasən nişasta və zülal kimi qida maddələri ilə zəngindir və cücərən bitkinin qida ehtiyaclarını ödəyir. Tək ləpəli bitkilərdə (məsələn, buğda, düyü, qarğıdalı) isə yalnız bir ləpə olur. Tək ləpəli bitkilərdə qida maddələri ləpə ilə yanaşı, endospermdə (toxumun qida saxlama toxuması) də saxlanılır.
Ləpələrin forması, ölçüsü və rəngi müxtəlif bitkilərdə fərqlənə bilir. Onlar bitkinin növündən asılı olaraq toxumun içərisində fərqli yerləşmələrə malik ola bilər. Ləpələr toxum cücərdikdən sonra fotosintez prosesinə başlamağa və öz-özünə qida istehsal etməyə başlayanadək bitkinin inkişafı üçün vacib bir rol oynayır. Hətta bəzi hallarda, ləpələr yer üstünə çıxaraq müvəqqəti olaraq fotosintez funksiyasını yerinə yetirə bilər.
Beləliklə, ləpə, bitkinin həyat dövründə çox vacib bir mərhələni təmsil edir. O, kiçik bir toxumun böyük bir bitkiyə çevrilməsindəki ilk addımıdır və bitkinin sağlam inkişafı üçün zəruri qida ehtiyatlarını təmin edir. Ləpələrin öyrənilməsi botanika elminin vacib sahələrindən biridir və bitkilərin təsnifatı və inkişafı haqqında dəyərli məlumatlar verir.