Lırtmac sözü Azərbaycan dilində, əsasən şifahi nitqdə işlənən, "baxmaq" sözünün sinonimi kimi qəbul edilən, lakin daha çox təəccüb, maraq və ya hətta bir qədər də təəssüf hissi ilə müşayiət olunan baxışı ifadə edən bir sözdür. Sadəcə "baxmaq" demək deyil, baxışın keyfiyyətini, onun arxasında gizlənən duyğunu önə çəkir.
Lırtmac, sadəcə gözlərin bir nöqtəyə yönəlməsi deyil, daha dərin, daha diqqətli və düşüncəli bir baxışı ifadə edir. Bir şeyi diqqətlə, maraqla və ya hətta inana bilməzliklə nəzərdən keçirmək, o şeyə uzun uzun, təəccüblə baxmaq mənasını verir. Hətta bəzən bir az da təəssüf, kədər, və ya həsrət hissi ilə qarışmış ola bilər. Məsələn, köhnə bir fotoşəkildəki keçmişə dair xatirələrə lırtmaq olar, yaxud da uzaqdan görünən gözəl bir mənzərəyə lırtmaq olar.
Lüğətlərdə "baxmaq" kimi sadə bir məna ilə izah edilməsinə baxmayaraq, lırtmac sözü əslində daha çox emosional yük daşıyır. Bu sözün mənasını tam anlamaq üçün kontekstin vacibliyi xüsusi olaraq önə çəkilir. Ona görə də "lırtmaq" fəaliyyəti sadəcə fiziki bir hərəkət deyil, daha çox daxili bir halın, bir duyğunun ifadəsidir.
Ümumiyyətlə, "lırtmaq" sözü Azərbaycan dilinin zənginliyini və ifadə imkanlarını nümayiş etdirən, sadə sözlərin arxasında gizlənən incə mənaları açığa çıxaran gözəl bir nümunədir. Onun istifadəsi dilə canlılıq və rəngarənglik qatır.