Metan (CH₄): Fransızca "methane" sözündən götürülmüşdür və karbonla hidrogenin ən sadə birləşməsini təmsil edən rəngsiz, iysiz, qaz halında olan bir üzvi birləşmədir. Dörd hidrogen atomunun bir karbon atomu ətrafında tetraedrik şəkildə yerləşməsi ilə xarakterizə olunur. Bu sadə quruluşa baxmayaraq, metan Yer kürəsində geniş yayılmış və mühüm əhəmiyyətə malik bir qazdır.
Metanın əsas xüsusiyyətlərindən biri də onun yüksək yanarlığıdır. Havada müəyyən nisbətdə qarışdıqda asanlıqla alovlanır və karbon dioksid (CO₂) və su (H₂O) əmələ gətirir. Bu xassəsi onu əhəmiyyətli bir enerji mənbəyi halına gətirir. Əslində, metan təbii qazın əsas tərkib hissəsidir və dünyanın bir çox yerində evləri və sənaye müəssisələrini qızdırmaq, elektrik enerjisi istehsal etmək üçün istifadə olunur.
Lakin, metanın ətraf mühit üçün təsirləri də nəzərə alınmalıdır. Metan karbon dioksiddən daha güclü istixana qazıdır, yəni atmosferdə istilik tutma qabiliyyəti daha yüksəkdir. Buna görə də, metanın atmosferə buraxılması qlobal istiləşməyə əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verir. Metanın əsas emissiya mənbələri arasında təbii qaz hasilatı, neft emalı, heyvançılıq (mal-qaranın həzm prosesi nəticəsində), tullantıların çürüməsi və bataqlıqlar yer alır.
Elmi tədqiqatlarda metanın digər istifadə sahələri də araşdırılır. Məsələn, metanın kimyəvi emalı ilə daha mürəkkəb üzvi birləşmələrin, o cümlədən plastiklərin, gübrələrin və digər kimyəvi maddələrin istehsalı mümkün olur. Bundan əlavə, metanın alternativ enerji mənbəyi kimi potensialı araşdırılır və onun biometan kimi davamlı enerji istehsalında tətbiqi genişlənir.
Yekun olaraq, metan sadə bir kimyəvi birləşmə olsa da, enerji istehsalı, sənaye və ətraf mühitin mühafizəsi baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir. Onun həm faydaları, həm də mənfi təsirləri diqqətlə nəzərə alınmalı və davamlı inkişaf üçün yeni texnologiyaların və strategiyaların tətbiqi vacibdir.