Məcaz (ər. مجاز - məcaz) ədəbi dildə, həqiqi, birbaşa mənasından kənara çıxaraq, oxşarlıq, müqayisə və ya assosiasiya əsasında yeni, obrazlı bir məna qazanan söz və ya ifadədir. Həqiqi mənasında deyil, məcazi mənasında işlənir.
Məcaz, dilin ifadə imkanlarını zənginləşdirən və əsərlərə bədii təsir gücü qatan əsas vasitələrdən biridir. O, sadəcə sözlərin yeni mənalarda işlənməsi deyil, eyni zamanda fikrin daha canlı, təsirli və yaddaqalan şəkildə ifadə olunmasına imkan verir. Müəllif məcazi ifadələrdən istifadə edərək oxucunun zəhnində canlı təsvirlər yaradır, duyğuları daha güclü şəkildə ifadə edir və əsərin ümumi təsirini artırır.
Məcazlarda əsasən oxşarlıq, müqayisə və ya əlaqə prinsipləri əsas götürülür. Məsələn, "dəmir ürək" ifadəsi, həqiqi mənada dəmir ürəyə malik insanı ifadə etmir, əksinə, qəddar, sərt və duyğusuz insanı ifadə edir. Bu misalda "dəmir" sözünün sərtliyi və "ürək" sözünün insanın daxili dünyası ilə əlaqəsi arasında bir oxşarlıq qurulur.
Məcazın müxtəlif növləri vardır: metafora (oxşarlığa əsaslanan məcaz), metonimiya (qonşuluq əlaqəsinə əsaslanan məcaz), sinekdoxa (ümumi ilə xüsusi arasındakı əlaqəyə əsaslanan məcaz) və s. Bu növlərin hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir və müxtəlif ədəbi üslublarda fərqli tezliklə işlədilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, məcazi ifadələrin düzgün başa düşülməsi üçün oxucunun dil biliyinə, mədəniyyətə və kontekstdən istifadə etmə bacarığına malik olması zəruridir. Çünki eyni məcaz müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilər.