Məhdudlaşdırmaq

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məhdudlaşdırmaq fellinin əsas mənası bir şeyin həcmini, miqdarını, əhatə dairəsini və ya imkanlarını müəyyən bir çərçivəyə salmaq, ona konkret hüdudlar qoymaqdır. Bu, yalnız kəmiyyət məhdudiyyəti deyil, həm də keyfiyyət məhdudiyyəti ola bilər. Məsələn, bir layihənin büdcəsini məhdudlaşdırmaq kəmiyyət məhdudiyyəti, bir işçinin vəzifə səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmaq isə keyfiyyət məhdudiyyəti nümunəsidir.

Məhdudlaşdırmaq həmçinin, bir şeyin inkişafını, genişlənməsini və ya təsirini azaltmaq, sınırlandırmaq mənasında da işlədilir. Bu kontekstdə, məhdudlaşdırmaq sözü əngəlləmək, mane olmaq, tənzimləmək kimi mənaları da özündə ehtiva edir. Məsələn, ətraf mühitin çirklənməsini məhdudlaşdırmaq üçün müəyyən tədbirlər görülməlidir. Burada məhdudlaşdırmaq sözü, çirklənmənin tamamilə qarşısını almaq yox, onun miqyasını və təsirini azaltmağı nəzərdə tutur.

Daha geniş mənada, məhdudlaşdırmaq özbaşınalığın qarşısını almaq, nizam-intizamı təmin etmək, qaydalar çərçivəsində saxlamaq kimi mənaları da daşıyır. Mütləq bir məhdudiyyət olmasa da, səlahiyyətlərin və ya davranışların müəyyən qaydalara uyğunlaşdırılması da məhdudlaşdırmaq feli ilə ifadə oluna bilər. Məsələn, demokratiya hökumətin səlahiyyətlərini məhdudlaşdırır və vətəndaşların hüquqlarını qoruyur. Bu vəziyyətdə məhdudlaşdırmaq, həddən artıq gücün və özbaşınalığın qarşısını almaq üçün tətbiq edilən bir mexanizm kimi görünür.

Maraqlı bir məqam odur ki, məhdudlaşdırmaq sözü bəzən mənfi, bəzən isə müsbət kontekstdə işlədilir. Məsələn, bir insanın azadlığını məhdudlaşdırmaq mənfi bir haldır, amma bir virusun yayılmasını məhdudlaşdırmaq müsbət bir hərəkətdir. Ona görə də, bu sözün mənasını tam dərk etmək üçün kontekstin nəzərə alınması vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz