Məleykə sözü Azərbaycan dilində, əsasən, qadın adı kimi işlənir və mənşəcə ərəb dilindən gəlmədir. Lüğətlərdə "mələkə" və ya "məlaikə" ilə sinonim olaraq göstərilir, lakin bu sinonimlik tam deyil və kontekstdən asılı olaraq nüanslar daşıyır. "Mələkə" daha çox "mələk" sözünün dişilmiş forması olaraq qəbul edilə bilər və ilahi varlıq, müqəddəs varlıq mənasını verir. "Məlaikə" isə ümumiyyətlə, mələklərin cəm halını ifadə edir.
Ancaq "məleykə"nin ad olaraq istifadəsi, sadəcə "mələk" kimi saf bir ilahi varlığın təsvirindən daha çox, xasiyyət, əxlaq və davranışa aid metaforik məna daşıyır. Yəni, "məleykə" adı verilən qadın, həqiqi bir mələk olmasa da, mələklərə xas olan xüsusiyyətləri – məsələn, gözəllik, saf-paklıq, mehribanlıq, xeyirxah olmaq, nəzakətlilik – özündə cəmləşdirir. Ədəbiyyat nümunəsində göstərildiyi kimi ("Amma sənin arvadın bir candır ki, məleykə xasiyyətində. Ə.Haqverdiyev"), "məleykə xasiyyətində" ifadəsi arvadın əxlaqının, xasiyyətinin mələklərə bənzədiyini bildirir. Bu, bir mədhiyyə, bir tərifdir.
Beləliklə, "məleykə" sözünün mənası sadəcə "mələk" deyil, "mələyə bənzər xasiyyətə malik" və ya "mələk kimi gözəl, saf, xeyirxah" mənalarını da əhatə edir. Ona görə də, lüğətlərdə sadəcə sinonim kimi göstərilməsi tam dəqiq deyil. Sözün istifadə sahəsi əsasən adlandırma olsa da, məcazlı mənada, şifahi dil və ədəbiyyatda müsbət xüsusiyyətləri olan insanları təsvir etmək üçün də işlədilə bilər.
Qısaca, "məleykə" sözünün semantik spektri "mələk" və onun törəmələrindən daha genişdir və ad kimi istifadəsinin yanında, metaforik mənada da xüsusi bir çalar daşıyır.