Mələzləşdirmə

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mələzləşdirmə (mələzləşdirmək felindən törəmə isimləşmə): Müxtəlif növ və ya cins canlıların qarşılıqlı çiftleşdirilməsi və onlardan yeni, hibrid nəsil əldə edilməsi prosesi. Bu prosesdə valideynlərin genetik xüsusiyyətləri birləşərək yeni fenotipik xüsusiyyətlərə malik nəsil yaradır. Mələzləşdirmənin məqsədi, bir çox hallarda, valideynlərdə mövcud olan müsbət xüsusiyyətləri birləşdirmək, istehsal məhsuldarlığını artırmaq, xəstəliklərə davamlılığı yüksəltmək və ya yeni, istənilən xüsusiyyətlər əldə etmək ola bilər.

Kənd təsərrüfatında, xüsusilə heyvandarlıqda geniş tətbiq olunan mələzləşdirmə, məsələn, daha çox süd verən inək cinsi ilə daha çox ət verən inək cinsi arasında aparılaraq hər iki xüsusiyyəti özündə cəmləşdirən yeni bir cins əldə edilməsinə imkan yaradır. Bitkilərdə də mələzləşdirmə geniş istifadə olunur: məsələn, quraqlığa davamlılığı yüksək olan bitki növü ilə məhsuldarlığı yüksək olan bitki növünün birləşdirilməsi nəticəsində hər iki xüsusiyyətə malik yeni sortlar yaradılır.

Təbii şəraitdə də mələzləşmə hadisəsi baş verir, lakin seleksiyaçıların məqsədyönlü işi nəticəsində mələzləşdirmə prosesi daha səmərəli və istənilən nəticənin əldə edilməsinə yönəldilir. Azərbaycan dilində istifadə olunan “mələzləşdirmək” feli, geniş mənada, müxtəlif genetik xüsusiyyətlərə sahib canlıların birləşdirilməsini ifadə etsə də, əsasən kənd təsərrüfatı kontekstində, heyvan və bitki növlərinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə aparılan süni seleksiya prosesini ifadə edir. Verilən nümunədə olduğu kimi, Azərbaycan camışlarının başqa camış cinsləri ilə mələzləşdirilməsi, onların genetik keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması, məhsuldarlığın artırılması məqsədini daşıyır.

Qeyd edək ki, mələzləşdirmənin nəticələri həmişə müsbət olmaya bilər. Bəzi hallarda, hibrid nəsillər valideynlərinin xüsusiyyətlərini tam olaraq miras almaya bilər və ya yeni, arzuolunmaz xüsusiyyətlər əldə edə bilərlər. Buna görə də mələzləşdirmə prosesi diqqətli planlaşdırma və genetik nəzarət tələb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz