Məruz (ər. مَرُوض - marūḍ) sifəti "bir şeyə düçar olan, ona qarşı müqavimət edə bilməyən, bir şeyə qarşı qoruyucusu olmayan" mənalarını əhatə edir. Lüğətlərdəki bu tərif kifayət qədər ümumidir və sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş bir izah aşağıdakı kimidir:
Ərəb dilindən keçmiş olan "məruz" sözü, əsasən, bir təsirin, hadisənin və ya prosesin təsiri altında qalmaq, ona məruz qalmaq, onun obyekti olmaq mənasını verir. Bu təsir müsbət, mənfi və ya neytral ola bilər. Həmçinin, məruz qalma həmişə passiv deyil, bəzən aktiv bir prosesə işarə edə bilər. Yəni, fərd öz istəyi ilə həmin təsirin altına düşə bilər.
Məruz qalma, bir şeyin təsiri altında olmaq deməkdir. Bu təsir müxtəlif formada özünü göstərə bilər: fiziki təsir (məsələn, "şiddətli küləyə məruz qalan ağaclar"), psixoloji təsir ("tənqidə məruz qalan yazıçı"), iqtisadi təsir ("inflyasiyaya məruz qalan əhali"), sosial təsir ("diskriminasiyaya məruz qalan qrup") və s. Sözün işlədilməsində "müqavimət göstərə bilməmə" həmişə əsas deyil; bəzən fərd və ya obyekt müqavimət göstərsə də, yenə də həmin təsirin altındadır.
Cümlə nümunələri:
* Qəza zamanı ağır yaralanmalara məruz qalan sürücü xəstəxanaya yerləşdirildi. (Fiziki təsir, passiv)
* Yeni məhsul rəqabətə məruz qalacaq. (İqtisadi təsir, passiv)
* O, həmişə şayiələrə məruz qalırdı. (Sosial təsir, passiv)
* Tədqiqatçı özünü riskli eksperimentə məruz qoydu. (Aktiv, müəyyən dərəcədə öz istəyi ilə)
* Sənət əsəri müxtəlif təfsirlərə məruz qalır. (Neytral təsir, passiv)
Beləliklə, "məruz" sözü, sadəcə passivlik ifadə etməklə yanaşı, müxtəlif kontekstlərdə təsirin şiddətini, xarakterini və fərdin və ya obyektin bu təsir qarşısındakı mövqeyini də göstərən zəngin bir məna daşıyır.