Məyuslaşmaq (f.): Bu fellər məyus sifətinin əsasında əmələ gəlmişdir və əsas mənası "ümidini itirmək, ruhdan düşmək, əhval-ruhiyyəsinin pozulması" nı ifadə edir. Məyuslaşmaq, sadəcə əhvalın pozulmasını deyil, daha dərin bir psixoloji vəziyyəti əks etdirir. Ümidlərin puç olmasına, gözləntilərin reallaşmamasına, istənilən nəticənin əldə olunmamasına bağlı kədər, üzüntü, tənha hiss və çarəsizlik hisslərini özündə birləşdirir.
Mənası daha geniş şəkildə izah edilərsə, məyuslaşmaq aşağıdakı mənaları ehtiva edir:
- Ümidsizlik: Hər hansı bir işin, hadisənin və ya arzunun reallaşmaması ilə bağlı bütün ümidlərin tükənməsi vəziyyəti.
- Əhval-ruhiyyənin pozulması: Neqativ emosiyaların (kədər, qəm, üzüntü, tənhaçılıq) üstünlük təşkil etdiyi bir psixoloji vəziyyət. Bu, sadəcə bir anlıq əhval dəyişikliyindən daha çox davamlı bir vəziyyət ola bilər.
- Ruhdan düşmək: Fəallığın, həvəsin, enerjinin itməsi. Həyata qarşı marağın azalması və passivliyə meyl.
- İradənin zəifləməsi: Çətinliklərin qarşısında mübarizə aparmaq qabiliyyətinin azalması, pessimizmə qapılma.
Məyuslaşma səbəbləri müxtəlif ola bilər: gözlənilməyən pis xəbərlər, uğursuzluqlar, arzuların reallaşmaması, münasibətlərdə problemlər, xəstəliklər, maliyyə çətinlikləri və sair. Məsələn, "İmtahan nəticələri onu dərin məyusluğa saldı." cümləsində məyuslaşma uğursuzluq nəticəsində yaranan bir vəziyyət kimi təsvir olunur. Başqa bir nümunə: "Dostunun xəyanəti onu tamamilə məyuslaşdırdı." bu cümlədə məyuslaşmanın əsas səbəbi inamsızlıq və xəyanətdir. "Uzun müddət davam edən xəstəlik onu həyata məyus etmişdi." cümləsi isə davamlı bir ümidsizliyi ifadə edir.
Ədəbiyyatda məyuslaşma hissi çox tez-tez təsvir olunur və əsərin əsas mövzularından birinə çevrilə bilər. Xüsusilə, psixoloji əsərlərdə və realistik əsərlərdə insanın daxili aləminin və emosional vəziyyətinin dəqiq təsvirində mühüm rol oynayır.