izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məzur (ər. مَعْذُور - ma'zur) sifəti, əsasən ərəb mənşəli olub, "üzrü olan", "üzürlü", "səbəbli", "bağışlanası" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əhatə etdiyi bütün mənaları tam əks etdirmir. Məzur sözü, bir əməli, hərəkəti və ya vəziyyəti haqlı və ya qəbuledilməz səbəblərlə izah etmək üçün işlədilir. Bu səbəblər, istər şəxsi fiziki və ya psixoloji vəziyyətlə, istərsə də xarici amillərlə bağlı ola bilər.

Məsələn, "o, xəstə olduğuna görə məzurdur" cümləsində, xəstəlik, hərəkətsizliyin və ya işə gəlməməyin məzur səbəbidir. Yəni, şəxsin bu vəziyyəti üçün üzrü vardır. Digər bir nümunə olaraq, "imtahan nəticələri aşağı olduğuna görə məzurdur" cümləsində isə, aşağı nəticənin səbəbi (məsələn, ailə problemləri, çətin həyat şəraiti və s.) məzurdur. Burada, aşağı nəticə tam olaraq qınağa layiq deyil, çünki üzrlü bir səbəbi var.

Məzur sözü, qəzəb, tənqid və ya cəza məsuliyyətini azaltmaq, yaxud ləğv etmək üçün işlədilə bilər. Lakin, hər hansı bir əməlin və ya vəziyyətin məzur sayılması, kontekstdən və sosial normalardan asılıdır. Hər hansı bir davranışın məqbul sayılması üçün o davranışın arxasında həqiqətən də qəbuledilməli bir səbəbin olmasına dair əminlik tələb olunur.

A. Səhhətin misalında "Həm o babətdə də biz məzuruq; Çünki biz tərbiyəyə məmuruq" ifadəsində, "məzur olma" səbəbi "tərbiyəyə məmuruq" (tərbiyəyə cavabdeh olmaq) şərtli əmri ilə izah olunur. Yəni, tərbiyəyə məsul olduqları üçün, hər hansı bir qüsurları və ya çatışmazlıqları məzur sayıla bilər. Bu misalda, "məzurluq" bir növ vəzifənin və ya vəzifənin icrası ilə əlaqədardır.

Qısacası, "məzur" sözü sadəcə "üzürlü" olmaqdan daha geniş bir məna daşıyır. O, bir hərəkətin, vəziyyətin və ya şəxsin bağışlanmalı, anlaşılmalı və ya müəyyən dərəcədə qəbul edilməli olmasını ifadə edir. Məzurluğun qəbul olunması isə, həmin hərəkət, vəziyyət və ya şəxsin ətraf mühit və sosial kontekstdə qiymətləndirilməsinə bağlıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz