izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üzrlü sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənən bir söz olub, əsasən hər hansı bir hərəkət və ya vəziyyətin qəbul oluna bilən, səbəbli və əsaslı olmasını bildirir. Başqa sözlə, hərəkətin və ya vəziyyətin arxasında qəbul edilə bilən bir səbəb olduğunu vurğulayır. "Üzrsüz" sözünün əksidir. Etimalogiyasına nəzər salsaq, "üzür" felindən törəmə olduğunu görərik. "Üzür" öz növbəsində "üzr istəmək", "bağışlanmaq üçün səbəb göstərmək" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "üzrlü" sözü, hərəkətin və ya vəziyyətin bağışlanıla biləcək səbəbi olduğu anlamına gəlir.

Sifət kimi işləndikdə, "üzrlü" sözü bir hadisənin, vəziyyətin və ya şəxsin səbəbli, bağışlanıla bilən olduğunu bildirir. Misal üçün: "Üzrlü səbəb" ifadəsi bir hərəkətin qəbul oluna bilən əsasını ifadə edir. Bu səbəb istər xəstəlik, istər ailəvi problem, istərsə də başqa bir vacib məsələ ola bilər. "Üzrlü şagird" ifadəsi isə şagirdin dersə gəlməməsinin və ya digər bir qayda pozuntusunun səbəbinin qəbul oluna biləcəyini bildirir.

Zərf kimi işləndikdə isə "üzrlü" sözü hərəkətin səbəbli, əsaslı şəkildə baş verdiyini göstərir. Məsələn: "O, üzrlü dərs buraxdı" cümləsində şəxsin dərs buraxmasının qəbul oluna bilən bir səbəbi olduğu bildirilir. Bura xəstəlik, ailəvi problem, vacib bir iş və s. səbəblər daxildir. Yəni, burada dərs buraxmanın qəsdən və ya əsassız olmadığı, əksinə, qəbul edilə bilən bir əsasının olduğu vurğulanır.

Qısaca olaraq, "üzrlü" sözü hər hansı bir hərəkət və ya vəziyyətin qəbul oluna bilən bir səbəbi olduğunu ifadə edir və həm sifət, həm də zərf kimi işlənə bilir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilməsə də, əsas mənası hər zaman səbəbliyi və bağışlanıla biləcəyi üzərində qurulmuşdur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz