Mısmırıq sözü Azərbaycan dilində əsasən acıq, qəzəb, narazılıq və ya kədərin üz ifadəsində özünü göstərən bir hal kimi izah edilir. Lüğətlərdə sadəcə "acıqlı, hirsli, narazı adamın üzündə əmələ gələn hal; qaşqabaq" kimi tərif olunmasına baxmayaraq, bu tərif tam məna əhatəsini vermir. Mısmırıq daha çox daxili bir duyğunun – acıq, qəzəb, kədərin – üz ifadəsindəki əks olunmasıdır. Bu ifadə yalnız qaşqabağa deyil, həm də dodaqların büzülməsinə, yanaqların çəkilməsinə, bəzən isə bütün üz cizgilərinin gərginləşməsinə aid ola bilər. Mısmırıq, həmçinin, səssiz bir etirazın, içdən qaynayan narazılığın fiziki təzahürüdür.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, mənşəyi dəqiq bilinməsə də, türkiyə dillərindəki oxşar sözlərlə əlaqələndirilə bilər. "Mısmır" kimi oxşar sözlər də acıq, narazılıq və ya incimə ifadə edir. Bu da sözün daxili duyğuları əks etdirmə xüsusiyyətini vurğulayır.
Cümlə içində istifadəsi nümunələri:
- Üzündəki mısmırıq onu hirsli olduğunu göstərirdi.
- Sözlərimə cavab olaraq üzünə bir mısmırıq salladı.
- Uşağın üzündəki mısmırıq anasını narahat etdi.
- Heç nə demədi, amma üzündəki mısmırıq hər şeyi danışırdı.
- Sözünün təsiri ilə üzünə mısmırıq saldı, amma heç nə demədi.
"Mısmırıq salmaq" ifadəsi isə, qəsdən acıq, qəzəb və ya narazılıq ifadə etmək mənasını verir. Bu, sadəcə bir üz ifadəsi deyil, həm də sözsüz bir etirazın, narazılığın sərgilənməsi deməkdir. Bu ifadənin dəqiq mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər – bəzən sözsüz etiraz, bəzən isə təhdid kimi də başa düşülə bilər.