Mixək (fars. میخک) – Myrtacae fəsiləsinin Syzygium aromaticum (əvvəlki adlandırması Eugenia caryophyllata) adlı həmişəyaşıl ağacının qurumuş çiçək qönçələrindən alınan ədviyyədir. "Mixək" sözü fars dilindən mənşəlidir və "kiçik dırnaq" mənasını verir. Bu, qönçələrin formasına istinadən verilmiş bir adlandırmadır. Qönçələr toplanıldıqdan sonra qurudulur və xarakterik qırmızı-qəhvəyi rəng alır.
Mixək ədviyyəsi kəskin, xoş ətirli və tünd dadlıdır. Tərkibində eugenol adlı efir yağı, tanninlər, flavonoidlər və digər bioaktiv birləşmələr mövcuddur. Bu birləşmələr mixəyə müxtəlif müalicəvi xüsusiyyətlər verir. Məsələn, antioksidant, antiinflamatuar, antiseptik təsirlərə malikdir. Həmçinin, qan şəkərinin tənzimlənməsində, həzm sisteminin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılmasında rol oynayır.
Mixək ədviyyəsi geniş kulinar istifadə sahəsinə malikdir. Şirin və duzlu yeməklərdə, şirniyyatlarda, turşularda, marinadlarda və içkilərdə istifadə olunur. Ətirli olması səbəbindən ətir və kosmetika sənayesində də tətbiq olunur. Xalq təbabətində isə müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir, lakin bu istifadənin elmi əsasları hələ tam tədqiq edilməmişdir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qoz-fındıq, keşniş və mixək əlavə etməklə qutab bişirdim.
- Çayı ətirli etmək üçün bir neçə mixək qoydum.
- Mixəyin kəskin ətri mətbəxdə yayıldı.
- Bu şirin yeməyə mixək əlavə etmək çox yaxşı fikir olardı.