izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tünd: sif. [fars. تند, tænd – kəskin, iti, şiddətli; bu mənadan yaranaraq "güclü, qatı" mənasına keçib]

1. Rəng baxımından: İşığı az əks etdirən, qaranlıq, qara rəngə yaxın olan; açıq rənglərin əksinə olaraq qaranlıq və doymuş bir rəng tonu. Misal üçün, "tünd qırmızı", "tünd yaşıl", "tünd göy" kimi ifadələr işlədilə bilər. Bu mənada tünd sözü, rəngin doyma dərəcəsini, yəni rəngin təmizliyinə və parlaqlığına deyil, daha çox qaranlıq tərəfə meyl etməsini bildirir. "Tünd qəhvəyi paltar geyinmişdi" və ya "Divarlar tünd boz rəngə boyanmışdı" cümlələrində tünd sözü məhz bu mənada işlənmişdir.

2. Keyfiyyət baxımından: Qatı, sıx, yoğun; tərkibində çox miqdarda maddə olan. Bu mənada, mayenin, qarışığın və ya həll olunmuş maddələrin sıxlığını, konsentrasiyasını bildirir. Məsələn, "tünd çay", "tünd qəhvə", "tünd şərbət" kimi ifadələr bu mənaya uyğundur. "Həkim tünd qanı araşdırmağa başladı" cümləsində tünd sözü qanın qatı olduğunu bildirir. Başqa bir nümunə kimi, "tünd qoxu" ifadəsini göstərə bilərik ki, burada qoxunun güclü və yoğun olmasını ifadə edir.

3. Mənəvi mənada (məcazi): Qəliz, mürəkkəb, anlamaqda çətinlik çəkən; kədərli, qəmli, tutqun. Bu mənada tünd sözü əhval-ruhiyyəni və ya vəziyyəti təsvir edir. Məsələn, "tünd əhval-ruhiyyə", "tünd düşüncələr", "tünd baxışlar" kimi ifadələr bu mənaya aiddir. "Tünd bir hadisə baş vermişdi" cümləsində tünd sözü hadisənin ağırlığını, mənfi təsirini ifadə edir.

Qeyd: Fars dilindəki kökü olan "tünd" sözü, əslində "kəskin", "iti", "şiddətli" mənalarını daşıyır. Azərbaycan dilində isə bu kökdən törəyərək rəng, qatılıq və mənəvi vəziyyətləri ifadə etmək üçün daha geniş məna dairəsi əldə etmişdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz