Milli1: sifət. [ər. millət sözündən]
1. Millətə aid olan, millətə məxsus olan, bir milləti xarakterizə edən, ona xas olan. Bu mənada "milli" sözü həm maddi, həm də mənəvi dəyərləri, adət-ənənələri, mədəniyyəti, dilini, tarixini və s. əhatə edir. Məsələn, "milli mətbəx", "milli geyim", "milli musiqi", "milli rəmzlər", "milli bayraq", "milli sərvət", "milli təhlükəsizlik" kimi ifadələrdə işlənir. "Milli" sözü, həmçinin bir millətin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ ilə bağlı olan siyasi və sosial məsələləri də ifadə edə bilər. Məsələn, "milli müstəqillik", "milli azadlıq", "milli birlik", "milli suverenlik", "milli maraqlar" ifadələrində olduğu kimi.
2. Bəzən "ümumi", "ortaq", "geniş yayılmış" mənasında da işlənə bilər, lakin bu mənada istifadəsi daha az yayılmışdır və kontekstdən asılıdır. Məsələn, "milli iqtisadiyyat" ifadəsi, bütün ölkənin iqtisadi sistemini, əhatə edərək, bəzən "ümumi iqtisadiyyat" mənasında da qəbul edilə bilər.
3. "Milli" sözü "xalq", "əhali" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər, amma daha çox mədəni və siyasi birliyi vurğulayır. Məsələn, "milli gəlirlər" ifadəsi "xalqın gəlirləri" ifadəsi ilə eyni mənada istifadə edilə bilər, amma "milli gəlirlər" ifadəsi ölkənin ümumi gəlirlərini, daha çox iqtisadi və siyasi birlik kontekstində ifadə edir.
Sözün mənşəyi: Ərəb dilindən götürülmüş "millət" sözündən törəmişdir. "Millət" sözü öz növbəsində "dini mənsubiyyət" mənasını daşıyırdı, amma zamanla "milliyyət", "xalq" mənalarında işlənərək indiki mənasını almışdır.
Cümlədə istifadəsi:
- Azərbaycanın milli bayrağı üçrənglidir.
- Milli mədəniyyətimizi qorumalıyıq.
- Milli maraqlar hər şeydən üstündür.
- Milli parklar təbiətin qorunması üçün yaradılıb.
- Milli iqtisadiyyatın inkişafı prioritet məsələdir.
Səttarxan misalındakı cümlədə "milli" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq müəyyən edilməlidir. Tam cümlə olmadan onun dəqiq mənasını söyləmək mümkün deyil. Ancaq burada "milli məsələ" ifadəsi daha geniş bir məsələni, yəqin ki, torpaq və su məsələsindən daha geniş bir xalqı maraqlandıran problemi ifadə edir.