izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Milliləşmək fellinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası, dövlət mülkiyyətinə keçmə, xüsusi mülkiyyətdən dövlət mülkiyyətinə çevrilmə prosesidir. Bu proses, əsasən, iqtisadi sahədə geniş yayılmışdır və özəl mülkiyyətdə olan müəssisələrin, şirkətlərin, torpaq sahələrinin və digər resursların dövlət tərəfindən ələ keçirilməsini əhatə edir. Milliləşmə, adətən, dövlətin iqtisadiyyatı nəzarət altına almaq, sosial ədaləti təmin etmək, və ya strateji əhəmiyyətli sahələri öz nəzarəti altına almaq məqsədilə həyata keçirilir.

Lüğətdəki “xüsusi sahibkarların əlindən çıxıb hökumət ixtiyarına keçmək” ifadəsi milliləşmənin ənənəvi və əsas mənasını əks etdirir. Lakin, milliləşmə daha geniş bir kontekstdə də baş verə bilər. Məsələn, bir sənaye müəssisəsinin milliləşməsi, sadəcə onun dövlətə keçməsini deyil, həm də idarəetmə strukturunun, istehsal proseslərinin və işçilərin hüquqlarının dəyişməsini əhatə edə bilər. Bu proses, əvvəlki özəl sahibkarın rolunun azalması və ya tamamilə aradan qalxması ilə nəticələnə bilər.

Misalların təhlili də maraqlıdır. "Şəhər nəqliyyatı milliləşdi" cümləsində şəhər nəqliyyat vasitələrinin və ya şirkətlərinin dövlətə keçməsi nəzərdə tutulur. "Birkərəlik [Hacı Sultanın] evləri milliləşdi" cümləsində isə, xüsusi mülkiyyətdə olan əmlakın dövlət mülkiyyətinə keçməsi göstərilir. Bu iki misal, milliləşmənin müxtəlif miqyaslarda tətbiq oluna biləcəyini göstərir – həm böyük miqyaslı iqtisadi strukturlar, həm də fərdi əmlak milliləşdirilə bilər.

Milliləşmə sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, "milli" kökündən törədiyini görərik. "Milli" sözü "millətə aid olan" mənasını verir. Beləliklə, milliləşmə, əsasən millətin, dövlətin maraqlarını qorumaq məqsədi ilə həyata keçirilən bir prosesdir. Lakin, milliləşmənin həmişə müsbət nəticələrə gətirib çıxarmadığı da qeyd edilməlidir. Bəzi hallarda, milliləşmə, iqtisadi səmərəliliyin azalmasına, bürokratiyanın artmasına və korrupsiyaya gətirib çıxara bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz