Milliləşdirilmək

izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Milliləşdirilmək (məch.) - Xüsusi mülkiyyətdən dövlətin, yaxud xalqın ümumi mülkiyyətinə keçmə prosesi və ya həmin prosesin nəticəsi. Bu proses müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən iqtisadi, siyasi və sosial amillərdən irəli gələrək, dövlətin iqtisadiyyatdakı rolunu artırmaq, ədalətli paylanmanı təmin etmək, milli sərvətləri qorumaq, strateji əhəmiyyətli sahələri dövlət nəzarətinə almaq məqsədilə həyata keçirilir. Milliləşdirilmə zamanı xüsusi mülkiyyətdə olan müəssisələr, torpaqlar, sənaye obyektləri və digər aktivlər dövlətin və ya xalqın ümumi mülkiyyətinə keçir. Bu keçid prosesi qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir və müvafiq kompensasiya mexanizmləri ilə müşayiət oluna bilər.

Milliləşdirilmə prosesi tarix boyu müxtəlif ölkələrdə fərqli formada tətbiq olunmuşdur. Bəzi hallarda milliləşdirilmə inqilablar, çevrilişlər və ya böyük sosial dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq kəskin və zorakı üsullarla həyata keçirilirsə, digər hallarda daha yumşaq və tədricən həyata keçirilir. Milliləşdirilmənin iqtisadiyyata təsiri müxtəlif amillərdən asılı olaraq müsbət və ya mənfi ola bilər. Müsbət təsirlər arasında milli sərvətin artması, ədalətli paylanma, strateji sektorların dövlət nəzarətinə keçməsi, sosial xidmətlərin inkişafı göstərilə bilər. Mənfi təsirlərə isə iqtisadi səmərəliliyin azalması, investisiyaların azalması, bürokratiyanın artması, korrupsiya riskinin yüksəlməsi daxildir.

Misallar:

"Dəmir yolları milliləşdirildi" cümləsində milliləşdirilmə sözü dəmir yollarının xüsusi mülkiyyətdən dövlət mülkiyyətinə keçməsini bildirir. Digər nümunələrə "Neft sənayesi milliləşdirildi", "Banklar milliləşdirildi", "Torpaqlar milliləşdirildi" kimi ifadələr daxildir. Bu cümlələrdə milliləşdirilmə sözü həmin sahələrin xüsusi mülkiyyətdən dövlət və ya xalqın ümumi mülkiyyətinə keçdiyini göstərir.

Etimologiya: Milliləşdirilmək sözü "milli" və "ləşdirilmək" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Milli" sözü "millətə aid olan" mənasını verir, "ləşdirilmək" isə "məlum bir halda olmaq, çevrilmək" mənasındadır. Beləliklə, milliləşdirilmək sözü "millətə aid olmaq, millətin mülkiyyətinə çevrilmək" kimi izah edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz