Minacat (ər. مناجاة - munācāt) sözü köhnə Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir termindir. Əsas mənası "Allaha dua və səna etmək; dua-niyaz"dır. Lüğətlərdə verilen tərif qısadır və sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.
Minacat, sadəcə dua deyil, daha çox Allaha səmimi qəlbdən ünvanlanan, içdən gələn bir ünsiyyət, bir mənəvi ünsiyyət formasıdır. Bu ünsiyyət zamanı insan öz daxili aləmini, hisslərini, arzularını və ehtiyaclarını Allaha açır. Dua kimi formal bir dilə gətirilməməsi də mümkündür. Minacat, bir növ Allaha olan səmimi etiraf və təvəkküldür. Bu səbəbdən də, "dua-niyaz" ifadəsi minacatı tam əhatə etmir.
Minacatın əsas xüsusiyyətləri bunlardır:
- Səmimiyyət: Minacatda səmimiyyət önəmlidir. İnsan Allaha qarşı özünü gizlətmədən, ürəyinin dərinliklərindən gələn hissləri ifadə edir.
- Xüsusiyyət: Minacat, adətən, yalnızlıqda, Allaha daha yaxın olmaq istəyi ilə yerinə yetirilir. Kütləvi ibadətdən fərqli olaraq, daha şəxsi və intim bir xarakter daşıyır.
- Davamlılıq: Minacat, bir dəfəlik edilən bir hərəkət deyil, Allaha olan əlaqənin davamlılığını təmin edən bir prosesdir.
- Təvəkkül: Minacat edən şəxs öz problemlərini Allaha təslim edir və Onun köməyinə ümid edir.
Verilən nümunə cümləsində ("Mən Həzrət Musanın Turda minacatlarını eşitmişəm") minacat, peyğəmbərin Allaha ünvanladığı dualarının və sənalarının ümumi mənasını ifadə edir. Burada, minacatlar Həzrət Musanın Allahla olan ünsiyyətinin, onun səmimi duasının, diləyinin bir təcəssümüdür.
Müasir Azərbaycan dilində minacat sözü o qədər də geniş istifadə olunmasa da, ədəbiyyatda, dini mətnlərdə və mənəvi ədəbiyyatda hələ də rast gəlinir. Sözün köhnəlməsi, onun mənasının zənginliyinin az anlaşılması ilə əlaqədardır.