izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Minnət (ər. منّة - minnat) sözü Azərbaycan dilində edilən yaxşılıq, kömək, xidmət və ya hörmət qarşısında duyulan dərin borcluq hissi, təşəkkür hissi ilə yanaşı, həm də bu hissin ifadəsini bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "borclu bilmə" kimi qısaca izah edilməsinə baxmayaraq, minnətin daha incə və çoxqatlı bir məna spektrinə malik olduğunu qeyd etmək lazımdır. Bu hissin tərkibində sadə təşəkkürün kənara çıxaraq, dərin bir mənəvi bağ, şükrənlik və hətta müəyyən dərəcədə asılılıq da özünü göstərə bilir.

Minnətin ifadə formaları müxtəlifdir. Sadə "təşəkkür edirəm"dən tutmuş, gələcək əməkdaşlıq və ya kömək təkliflərinə, hədiyyələrə qədər uzana bilər. Hətta bəzən minnət hissi sözlə ifadə olunmasa da, davranışlarda, gözlərdə, səsdə özünü aydın göstərir. Bu hissin şiddəti edilən yaxşılığın həcmi, kömək edən şəxsin vəziyyəti və minnət çəkən şəxsin şəxsiyyəti ilə sıx bağlıdır.

"Minnət çəkmək" ifadəsi, yuxarıda göstərilən borcluq hissini ifadə etməklə yanaşı, həm də bu hissi aşkar şəkildə göstərmək, ifadə etmək mənasını da verir. Məsələn: "O, ona edilən yaxşılığa görə minnət çəkdi." burada minnət hissini açıq şəkildə ifadə edən bir şəxs təsvir olunur. Digər tərəfdən, "minnət çəkməmək" ifadəsi isə bu hissi gizlətmək, susmaq, özünü "borclu bilməmək" və ya borcu qarşılamaq əzmində olmağı ifadə edə bilər. Bu baxımdan, "minnət" sözünün işlənməsi çox vaxt kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar kəsb edir.

Minnətin mənfi mənaları da vardır. Bəzən "minnət" sözü insanları manipulyasiya etmək, onlara psixoloji təzyiq göstərmək üçün alət kimi işlədilir. Belə hallarda, minnət zülm, təzyiq və asılılıq vasitəsinə çevrilir. Ona görə də, minnət hissinin səmimiyyəti və ifadə tərzi çox vacibdir.

Ümumiyyətlə, "minnət" sözü zəngin semantik potensiala malik olub, Azərbaycan dilinin ifadəlilik imkanlarını zənginləşdirir. Onun mənası yalnız "borclu bilmək" ilə məhdudlaşdırılmamalı, daha geniş və dərin şəkildə təhlil olunmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz