Molla sözü ərəb mənşəlidir (مولّٰ). Azərbaycan dilində "ruhani", "din xadimi" mənasında işlənən bu termin, rütbəcə axunddan aşağı olan müsəlman din xadimini bildirir. Lakin bu tərif həmişə də tam dəqiq deyil. Çünki tarixi kontekstdən və coğrafi bölgədən asılı olaraq mollanın vəzifə və səlahiyyətləri müxtəlif ola bilərdi. Bəzi hallarda kənd molaları dini təhsil almış, namaz qıldırmaq, Quran oxumaq, dini mərasimləri yerinə yetirmək kimi funksiyaları yerinə yetirməklə yanaşı, həm də icmanın sosial həyatında fəal rol oynayıblar. Bəzən məhəllənin və ya kəndin qeyri-rəsmi lideri kimi qəbul olunublar.
Molla sözü əsasən kiçik yaşlı uşaqların dini təhsil aldığı mədrəsələrdə dərs deyən müəllimlər üçün də işlənilib. Beləliklə, molla yalnız dini rütbə deyil, həm də peşəni ifadə edirdi. Qeyd etmək lazımdır ki, "molla" sözü hər zaman hörmət ifadəsi kimi işlənməyib. Bəzi hallarda təhsili zəif, dini biliyi az olan şəxslər üçün istehza və ya istehzalı ifadə kimi də işlənə bilərdi. Misal üçün "filan kəs özü molladır" deyimi məhz belə hallarda istifadə olunurdu.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Kənd mollası camaatı cümə namazına çağırdı.
- O, məşhur bir molla idi, bütün ətraf kəndlər onun dərslərinə gəlirdi.
- Qoca molla əlindəki təpədən-ayağa yazılı kitabını oxuyub, dualar edirdi.
- Sözügedən şəxs sadəcə bir molla deyil, həm də ağıllı və xeyirxah bir insan idi.
- Bəzi insanlar onu "molla" deyə çağırsalar da, o, özü bu adı qəbul etmirdi.
Yekun olaraq, "molla" sözü tarixi, sosial və dini kontekstə görə müxtəlif mənalar kəsb edən çoxşaxəli bir termindir. Sadəcə "axunddan kiçik rütbəli ruhani" tərifi onun mürəkkəb mənasını tam əks etdirmir.