Morfizm [yun. μορφή (morphē) - forma, görünüş + -ισμός (-ismos) - əlamət, xüsusiyyət] termini, əsasən, morfinə qarşı güclü asılılığın, yəni morfin narkomaniyasının ifadəsidir. Lüğətlərdə sadəcə “morfin düşkünlüyü”, “morfin mübtəlalılığı” kimi tərcümələrlə rast gəlinməsinə baxmayaraq, morfizm daha geniş bir kontekstdə başa düşülməlidir. O, sadəcə bir narkomaniya növü deyil, həm də morfinin təsiri altına düşmüş fərdin fiziki və psixoloji asılılığını, tolerantlığını və əlamətlərini əhatə edən mürəkkəb bir sindromdur.
Morfinin təsiri altındakı şəxsin fiziki asılılığı, onun orqanizminin morfinə alışıb, onun olmadan normal fəaliyyət göstərə bilməməsi ilə səciyyələnir. Bu vəziyyətdə morfinin qəbulunun dayandırılması ağır abstinensiya sindromuna səbəb olur ki, bu da şiddətli ağrılar, əsəbilik, narahatlıq, qusma, ishal və digər xoşagəlməz simptomlarla müşayiət olunur. Psixoloji asılılıq isə morfinin təsiri altında duyulan euforiya və rahatlığa bağlı olub, şəxsin həmin vəziyyəti təkrar yaşamaq üçün dəfələrlə morfini qəbul etməyə məcbur etməsidir.
Morfizm diaqnozu qoyularkən həm fiziki, həm də psixoloji asılılıq meyarları nəzərə alınır. Müalicəsi mürəkkəb olub, detoksikasiya, psixoloji terapiya və dərman müalicəsini əhatə edir. Morfizmin ağırlaşmaları ölümcül ola bilər, buna görə də vaxtında müalicəyə başlamaq həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun morfizmi ağırlaşmışdı və təcili tibbi yardım tələb edirdi.
- Uzun illər morfin istifadəsindən sonra ağır morfizm diaqnozu qoyulmuşdu.
- Müalicənin əsas məqsədi onun morfizmini aradan qaldırmaq idi.
Qeyd edək ki, "morfizm" termini tibbi kontekstdə istifadə olunur və gündəlik dilə daxil deyil. Əvəzinə, daha çox "morfin asılılığı" və ya "morfin narkomaniyası" ifadələri işlədilir.