Muz sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı bir sözdür. Əsas mənası "buynuzsuz, cavan öküz" deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "bax mız" kimi göstərilməsi qısa və tam məlumat vermir. Əslində, "muz" sözü daha geniş bir kontekstdə, əsasən gənc buynuzsuz mal-qara üçün işlənir, xüsusilə də dana və gənc öküzlər üçün.
Etimoloji baxımdan, "muz" sözünün mənşəyi müəyyən deyil, lakin türkcə köklərə malik olduğu güman edilir. Bəzi tədqiqatçılar onu "buynuzsuz" mənasını verən köklərlə əlaqələndirirlər. Sözün fonetikası və quruluşu da bu fikri dəstəkləyir. "Muz"un bəzi türk dillərindəki qohum sözlərinin araşdırılması onun etimoloji tarixini daha aydınlaşdıra bilər.
Ədəbiyyatda və gündəlik nitqdə "muz" sözü əsasən məcazi mənada işlənmir. "Qaçağan dana muzunu bərkidər" atalar sözündə olduğu kimi, əsasən cavan, buynuzsuz öküzü ifadə edir. Bu atalar sözü, qaçan birinin özünü gizlətməyə çalışsa da, sonda tutulacağını və cəzalandırılacağını ifadə edir. Burada "muz"un zəif və qorunmasız bir varlığı təmsil etməsi, qorunmağa ehtiyacı olan bir varlığa istinad olunması aydın görünür.
Yekun olaraq, "muz" sözünü sadəcə "bax mız" kimi izah etmək kifayət deyil. Bu sözün daha geniş və dəqiq tərifi "buynuzsuz, cavan öküz, xüsusilə dana və gənc öküzlər" kimi verilə bilər. Sözün istifadəsi, əsasən, bu mənada, ədəbiyyatda və gündəlik nitqdə istifadəsinə dair nümunələr verilərək daha yaxşı izah edilə bilər.