izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əkslik sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında əks, zidd, uyğunsuz, məntiqsiz və bir-birinə zidd olan anlayışları ifadə edən çoxşaxəli bir termindir. Sadəcə "əks şeyin halı" kimi qısaca təsvir edilməkdən daha çox mənaya malikdir.

Birinci mənası, sözün ən əsas və hər kəsə aydın olan mənasıdır: əks bir vəziyyət, əks bir hal. Məsələn, "günəşli hava ilə yağışlı havanın əksliyi" deyəndə, iki tamamilə əks olan hava şəraitini nəzərdə tuturuq. Bu, sadə bir müqayisə vasitəsilə iki fərqli vəziyyəti vurğulayır.

İkinci məna daha mürəkkəbdir və ziddiyyət, uyğunsuzluq, məntiqsizlik kimi anlayışları əhatə edir. Bu, sadəcə iki fərqli halın deyil, eyni zamanda məntiqi və ya praktik baxımdan bir-birinə zidd olan fikirlər, davranışlar və ya hadisələr arasında olan uyğunsuzluğu ifadə edir. Məsələn, "fikirlər arasında əkslik" ifadəsi, müxtəlif insanlarda və ya hətta eyni insanın fikirlərində olan ziddiyyəti bildirir. Bu ziddiyyət, məntiqi bir səhvə, düşüncədəki uyğunsuzluğa və ya qarşıdurmaya işarə edə bilər.

Üçüncü məna isə fəlsəfi bir yanaşmanı əks etdirir. Burada əkslik, aralarında ziddiyyət olan əşya, hadisə və ya proseslər kimi təsvir olunur. Bu mənada, əkslik daha dərin, daha konseptual bir mənaya malikdir. Fəlsəfi mülahizələrdə, əksliklər tez-tez dialektik proseslərin təməl daşı kimi qəbul edilir və dəyişiklik, inkişaf və ziddiyyətlərin həllinin mühüm bir elementi sayılır. Mütəfəkkirlər əkslikləri araşdıraraq həqiqətin və gerçəkliyin daha dərin anlayışına çatmağa çalışırlar. Beləliklə, əkslik, sadəcə bir ziddiyyət deyil, həm də düşüncə və təhlil üçün zəmin yaradan bir konseptual anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz