Mütəəllim2 sifəti ərəb mənşəlidir (متعليم). Lüğətlərdə sadəcə "ələmli, qəmli, qüssəli" kimi tərcümə olunsa da, bu tərif onun semantik potensialını tam əks etdirmir. Daha dəqiq olaraq, "mütəəllim" daxili bir kədər, narahatlıq və ya əzab hissi ilə müşayiət olunan, ələm çəkən vəziyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə üzərində qəm olan bir insanı deyil, həm də daxili bir mübarizə, ruhən zəiflik və ya ümidsizliyə yaxın bir vəziyyətdə olan insanı təsvir edə bilər.
Köhnə Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox rast gəlinən bu söz, müasir dilin söz ehtiyatında az işlənsə də, semantik zənginliyi ilə diqqət çəkir. "Ələmli" və "qəmli" sözləri onun mənasının bir hissəsini əhatə edir, lakin "qüssəli" sözü daha çox keçmişə aid bir hadisə ilə bağlı kədər və ya peşmançılıq ifadə edir, halbuki "mütəəllim" daha çox mövcud vəziyyətlə bağlı bir ruhi vəziyyəti bildirir.
Misal üçün, "Mütəəllim bir nəzərlə pəncərədən kənara baxdı" cümləsində şəxsin sadəcə kədərli deyil, dərin bir düşüncə və ya narahatlıq içində olduğunu anlamaq olar. Başqa bir nümunə olaraq, "Mütəəllim səsi ilə o, ürəyinin dərinliklərindən gələn bir fəryadı səsləndirdi" cümləsini göstərə bilərik. Bu cümlədə şəxsin iç dünyasının dərinliyindən qaynaqlanan, daha mürəkkəb və şiddətli bir ələm hissi vurğulanır.
Qısacası, "mütəəllim" sözü, yalnız səthi bir kədər və ya qəm deyil, daha dərin, daxili bir əzab vəziyyətini ifadə edən semantik cəhətdən zəngin bir sifətdir. Onun müasir Azərbaycan dilində daha çox istifadə olunması, ədəbiyyatımızın ifadə imkanlarını daha da zənginləşdirərdi.