Müvazinət (ər. موازنة - muvāzinah) sözü ərəb mənşəlidir və əsasən fizika, kimya, biologiya və iqtisadiyyat kimi sahələrdə müxtəlif mənalarda işlənir. Lüğətlərdəki sadə tərifin genişləndirilmiş forması aşağıdakı kimidir:
1. Fiziki Müvazinət: Cismin hərəkətsizlik və ya sabit sürətlə düz xətt üzrə hərəkət halının qorunmasıdır. Bu, cisimə təsir edən bütün qüvvələrin vektor cəminin sıfır olması ilə xarakterizə olunur. Başqa sözlə, cisim üzərində təsir edən qüvvələr bir-birini tarazlayır, yəni bərabər və əks istiqamətdədirlər. Məsələn, bir masanın üstündə duran kitab fiziki müvazinətdədir, çünki yerin cazibə qüvvəsi masanın reaksiya qüvvəsi ilə tarazlaşır. Bu halda cismin sürətlənməsi sıfırdır.
2. Kimyəvi Müvazinət: Kimyəvi reaksiyanın sürəti irəli və geri reaksiyaların sürətlərinin bərabər olduğu haldır. Bu vəziyyətdə reaksiya məhsullarının və reagentlərin nisbi miqdarları sabit qalır, baxmayaraq ki, reaksiya davam edir. Kimyəvi müvazinət dinamik bir haldır, yəni reaksiyalar davam edir, ancaq reaksiya sürətləri bərabər olduğundan sistemdə heç bir ümumi dəyişiklik müşahidə olunmur.
3. Bioloji Müvazinət (Homeostaz): Canlı orqanizmlərdə daxili mühitin sabitliyinin saxlanmasıdır. Burada orqanizmin temperaturu, qan təzyiqi, qan şəkəri səviyyəsi və s. kimi parametrlər müəyyən hədlər daxilində saxlanılır. Bu sabitlik müxtəlif fizioloji mexanizmlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə təmin edilir.
4. İqtisadi Müvazinət: İqtisadiyyatda tələb və təklifin bərabər olduğu vəziyyətdir. Bu halda bazar qiyməti belə bir səviyyədə sabitləşir ki, istehlakçılar istədikləri miqdarda məhsulu ala bilsinlər və istehsalçılar da istədikləri miqdarda məhsul sata bilsinlər. İqtisadi müvazinət dinamik bir prosesdir və müxtəlif amillərin təsiri ilə dəyişə bilər.
Cümlədə işlənməsi:
Fiziki: "Körpünün möhkəmliyi onun düzgün müvazinətinə bağlıdır."
Kimyəvi: "Reaksiya kimyəvi müvazinətə çatdıqdan sonra məhsul istehsalı dayanmır, ancaq nisbi miqdarları dəyişmir."
Bioloji: "Orqanizmin sağlamlığı onun daxili müvazinətinin qorunmasına bağlıdır."
İqtisadi: "Bazar iqtisadiyyatında tələb və təklif arasındakı müvazinət qiymətlərin sabitliyini təmin edir."