Naftalan (yun. νάφθα - naftadan) – əsasən Azərbaycanın Naftalan şəhərində çıxarılan, xüsusi kimyəvi tərkibə malik, qara rəngli, qatı, xoşagəlməz iyli, neft mənşəli mayedir. Tərkibində müxtəlif miqdarda neft turşuları, karbohidrogenlər, bitumlar və digər üzvi birləşmələr vardır. Bu birləşmələr ona müəyyən terapevtik xüsusiyyətlər – yəni dəri xəstəliklərinin müalicəsində istifadə oluna biləcək antiseptik (dezinfeksiyaedici), analjezik (ağrıkəsici) və iltihab əleyhinə təsir – bəxş edir.
Naftalan, yumşaq kütlə halında deyil, daha çox qatı, yapışqan maye halında olur. "Yumşaq kütlə" ifadəsi onun tətbiq olunma formasını – məsələn, müalicə zamanı bədənə sürtülməsini – ifadə edə bilər, ancaq özünün fiziki halını dəqiq təsvir etmir. Naftalanın əsas terapevtik təsiri onun dəri üzərində yaradılan qoruyucu təbəqə və bioloji aktiv maddələrin dəri vasitəsi ilə udulması ilə əlaqədardır. Bu, iltihab əleyhinə, ağrıkəsici və antiseptik təsir göstərir, müxtəlif dəri xəstəliklərinin, məsələn, ekzema, psoriaz, neyrodermit və s. müalicəsində istifadə olunur.
Naftalan preparatı müxtəlif formalarda – maye, məlhəm, şam və s. – istehsal olunur. Onun tətbiqi üsulu xəstəliyin növündən və şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Naftalanın müalicəvi təsirinin mexanizmi tam aydınlaşdırılmamış olsa da, tərkibindəki bioloji aktiv maddələrin iltihab prosesinə, ağrı reseptorlarına və mikroorqanizmlərə təsiri onun terapevtik effektini təmin edir. Bu mənada, Naftalan sadəcə "dezinfeksiyaedici, ağrıkəsici dərman preparatı" kimi təsvir edilməkdən daha geniş bir kontekstdə baxılmalıdır.
Naftalan sözünün yunandan gəldiyini və “nafta” sözündən törədiyini qeyd etmək vacibdir. Yunan dilindəki νάφθα (náphtha) sözü öz növbəsində Fars dilindən gəlir və neft mənasını verir. Beləliklə, Naftalan sözünün etimologiyası onun neft mənşəyini də göstərir.