Narkotik sözü yunancadan (narkōtikos) götürülmüşdür və əslində "yuxuladıcı", "sərkəşlik gətirən", "huşunu itirməyə səbəb olan" mənalarını ifadə edir. Azərbaycan dilində istifadədə əsasən təbabətdə güclü ağrı kəsici və yuxuladıcı təsir göstərən, asılılıq yaradan maddələr üçün işlədilir.
Lüğətlərdəki sadə "ağrı kəsən və yuxuladıcı dərman" tərifi narkotiklərin mürəkkəb təbiətini və potensial təhlükələrini tam əks etdirmir. Narkotiklər mərkəzi sinir sisteminə təsir edərək, ağrı duyğusunu basdırmaqla yanaşı, eforiya, halüsinasiya və ya digər psixoloji dəyişikliklərə də səbəb ola bilərlər. Bu təsirlərin gücü və növü narkotik növündən və dozadan asılıdır.
Narkotiklər öz tərkibinə və təsirinə görə müxtəlif qruplara bölünürlər: opioidlər (məsələn, morfin, heroin), psixostimulyantlar (məsələn, kokain, amfetamin), depresantlar (məsələn, barbituratlar), halüsinogenlər (məsələn, LSD) və s. Hər bir qrupun özünəməxsus təsiri və asılılıq potensialı var.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Həkim ağır əməliyyatdan sonra xəstəyə güclü narkotik dərman yazdı.
- Narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ciddi cinayətdir.
- O, narkotik asılılığından əziyyət çəkir.
- Dünyada narkotiklərlə mübarizə aparan müxtəlif təşkilatlar fəaliyyət göstərir.
- Narkotik ticarəti beynəlxalq terrorizm üçün maliyyə mənbəyi kimi istifadə olunur.
Qeyd etmək vacibdir ki, "narkotik" termini tez-tez mənfi kontekstdə işlədilir, çünki bu maddələr asılılıq yaradır və sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaradır. Tibbi məqsədlərlə istifadə olunduqda belə, narkotiklərin təyin edilməsi və istifadəsi həkimin ciddi nəzarəti altında olmalıdır.