Navarlı sifəti, əsas etibarilə "navar" sözündən törəmədir və bu sözün özünün mənası ilə sıx bağlıdır. "Navar" sözü, əsasən, xalçaçılıqda, toxuculuqda və ya ümumilikdə parça istehsalında istifadə olunan xüsusi bir toxuma üsulunu və ya naxışı bildirir. "Navar"ın əsas mənası "üzərində bədii naxışlar olan, zərif və incə toxunmuş" deməkdir. Beləliklə, "navarlı" sifəti, bir əşyanın, xüsusən də toxuculuq məmulatının (məsələn, cecim, xalça, palaz) navar üsulu ilə toxunduğunu, yəni bədii, zərif və incə naxışlarla bəzədildiyini göstərir.
Lüğətdəki qısa izah "navar tikilmiş" kimi təqdim olunsa da, bu məna tam deyil. Çünki "navar" sadəcə tikilmə üsulu deyil, həm də xüsusi bir naxış və toxuma texnikasıdır. Ona görə də, "navarlı" sifəti sadəcə tikilmə üsulunu deyil, əşyanın bədii keyfiyyətini, incəliyini və zəngin naxışını da ifadə edir. Məsələn, "navarlı cecim" deyərkən, sadəcə navar üsulu ilə toxunmuş cecimi deyil, həm də zərif, bədii naxışlı, keyfiyyətli cecimi nəzərdə tuturuq.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "navar" sözünün fars mənşəli olduğu ehtimal olunur. Fars dilindəki müvafiq sözlərlə əlaqələndirilərək daha dəqiq məna aydınlaşdırıla bilər. Bu cür araşdırma sözün mənasının daha dolğun şəkildə ortaya qoyulmasına imkan verər.
Cümlə içərisində istifadəsi nümunələri:
- Ana nənəsindən qalma navarlı cecimi qürurla göstərdi.
- Mağazada müxtəlif rəng və naxışlı navarlı xalçalar satılırdı.
- O, əl işləri ilə məşhur idi: navarlı pərdələr, navarlı xalçalar toxuyardı.
- Evimizin dekorasiyasında navarlı əşyalar önəmli yer tutur.
Göründüyü kimi, "navarlı" sifəti, toxunma üsulundan əlavə, əşyanın gözəllik, zəriflik, keyfiyyət kimi xüsusiyyətlərini də vurğulayır. Bu səbəbdən, sözün mənasının sadəcə "navar tikilmiş" olaraq təsvir edilməsi qeyri-kafidir.