Navarlı2 sifəti, əsas mənası etibarilə "belinə navar qoyulmuş" deməkdir (bax navar2). Bu, əsasən atlara aid olunan bir sifətdir və atın yük daşımaq üçün belinə qoyulmuş xüsusi bir növ yük yəni navarın olmasını bildirir. Beləliklə, "navarlı at" ifadəsi belinə navar qoyulmuş, yük daşımağa hazır və ya hazırda yük daşıyan atı təsvir edir.
Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əsas mənasını əks etdirməklə yanaşı, onun kontekstual istifadəsini tam əhatə etmir. "Navarlı" sözü yalnız atlar üçün deyil, daha geniş mənada, belinə yük qoyulmuş digər heyvanlar üçün də istifadə oluna bilər. Məsələn, nəzəri olaraq "navarlı eşşək" və ya "navarlı dəvə" ifadələrini də qurmaq olar. Lakin bu ifadələr, "navarlı at" ifadəsinin yaygınlığı ilə müqayisədə daha az işlənər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "navarlı" sözü "navar" sözündən və "-lı" sifət şəkilçisindən əmələ gəlmişdir. "-lı" şəkilçisi, bir əşyanın və ya varlığın müəyyən bir xüsusiyyətə malik olduğunu bildirir. Beləliklə, "navarlı" sözü, "navar" xüsusiyyətinə malik olanı ifadə edir. "Navar" sözünün özü də türkcə mənşəli olub, yük daşımaq üçün istifadə olunan bir növ əşyanı ifadə edir.
Cümlə içərisində "navarlı" sözünün işlənməsinə nümunələr:
- Köhnə navarlı at, ağır yükü çətinliklə daşıyırdı.
- Çölə çıxmaq üçün navarlı bir eşşək hazırladı.
- Qədim şəkillərdə navarlı dəvələrin karvanları təsvir olunmuşdur.