Neyçi sözü Azərbaycan dilində "ney çalan musiqiçi" mənasını verir. Lüğətlərdəki bu qısa izah, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Daha geniş və dəqiq bir izah üçün sözün etimologiyasına və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır.
Etimoloji baxımdan "neyçi" sözü "ney" və "-çi" şəkilçisindən əmələ gəlmişdir. "Ney" fars mənşəli bir sözdür və uzun, dəlikli, boru şəklində bir nəfəsli çalğı aləti olan neyi ifadə edir. "-çi" şəkilçisi isə "edən", "çalan", "ilə məşğul olan" mənasını bildirir. Beləliklə, "neyçi" sözü həm də ney çalma sənətinə sahib olan, peşəkar və ya həvəskar olaraq ney çalan şəxsi ifadə edir.
Neyçinin yalnız ney çalmaqla məhdudlaşmadığını da qeyd etmək vacibdir. Ney, mistik və sufizm musiqisi ilə sıx bağlı olduğundan, neyçi bəzən dərindən ruhani bir şəxsiyyət kimi də qəbul edilir. Onun musiqisi dinləyicidə mənəvi bir təsir yaradır, düşüncəyə və təsəvvürə təkan verir. Beləliklə, "neyçi" sözü sadəcə bir peşə adı deyil, həm də müəyyən bir mədəni və mənəvi yük daşıyan bir termindir.
Cümlə içərisində "neyçi" sözünün işlənməsinə bir neçə nümunə:
- Konsertdə məşhur neyçi özünün gözəl ifası ilə tamaşaçıları heyran etdi.
- Gənc neyçi hələ də sənətinin incəliklərini öyrənir.
- O, sənətkar bir neyçi olmaqla yanaşı, həm də ney düzəltməklə məşğul idi.
- Ənənəvi neyçilər ney çalarkən xüsusi bir üsluba sahib olurlar.