Nəcibləşmək (f.): Bu feilin əsas mənası nəcib keyfiyyətlərə yiyələnmək, nəcib olmaq istiqamətində dəyişikliyə uğramaqdır. Sadəcə "incələşmək", "zərifləşmək" və "qəşəngləşmək" kimi təriflər onun tam mənasını əks etdirmir. Çünki nəciblik yalnız zahiri gözəllikdən, incəlik və zəriflikdən ibarət deyil. O, daha dərin, əxlaqi, mənəvi keyfiyyətləri, şərəfliliyi, ədalətliliyi, cəsarəti, vətənə sədaqəti, yüksək əxlaqi prinsiplərə sadiqliyi əhatə edir.
Nəcibləşmək sözü, əsasən, insanlarla bağlı istifadə olunur və onların zaman keçdikcə əxlaqi və mənəvi cəhətdən inkişaf etmələrini, daha nəcib davranışlar nümayiş etdirmələrini ifadə edir. Məsələn, "Uşaqlar böyüdükcə nəcibləşdilər, daha hörmətli oldular" cümləsində nəcibləşmək sözü, sadəcə zahiri dəyişiklikdən deyil, daxili mənəvi keyfiyyətlərdə baş verən müsbət inkişafdan bəhs edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "nəcib" kökünün ərəb mənşəli olduğunu görərik. "Nəcib" sözü "nəsəb" (soy-kök) sözündən törəyib və yüksək əsilli, şərəfli, pak nəsildən olan mənasını verir. Ona görə də, "nəcibləşmək" sözü yalnız zahiri gözəlliyin artmasını deyil, həm də daxili keyfiyyətlərin, mənəviyyatın, şərəfliliyin yüksəlməsini bildirir.
Fərqli cümlələrdə nümunələr:
- Uzun illər ərzində yaşadığı hadisələr onu daha çox nəcibləşdirdi.
- Təhsil aldığı müddətdə əxlaqı və mənəviyyatı nəcibləşdi.
- O, həyatının son illərində əsl nəcibləşmənin təcəssümünə çevrildi.
- Cəmiyyətin nəcibləşməsi üçün təhsilin rolu əvəzsizdir.
Göründüyü kimi, "nəcibləşmək" sadəcə kosmetik bir dəyişiklik deyil, daxili, mənəvi bir inkişaf prosesini ifadə edən zəngin mənalı bir sözdür.