Nəm-nüm sözü Azərbaycan dilində geniş işlənən, əsasən şifahi nitqdə daha çox rast gəlinən bir ifadədir. Lüğətlərdə sadəcə "nəm-nüm etmək (eləmək)" kimi təqdim olunsa da, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. "Nəm-nüm etmək" ifadəsi özündə bir neçə məna çalarını birləşdirir: birincisi, özünü uzaqdan narazı göstərmək, incimək, qürurlu və ya əsəbi olmaq mənasını verir; ikincisi, zahirən razı olmamaq, lakin əslində dərin bir arzunun olduğunu gizlətmək mənasını ehtiva edir; üçüncüsü isə şirin bir şəkildə arzularını bildirmək, naza qoymaq, özünü incitmiş kimi göstərmək mənasını da özündə əks etdirir.
Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin "nəm" kökünün hisslərin gizli ifadəsindən, "nəm" torpaq kimi hisslərin səthə çıxmamasından yarandığı fərziyyəsi irəli sürülə bilər. Yəni əslində narazılıq və ya incimə dərinlərdədir, lakin bu hisslər açıq-aşkar bildirilmir, yalnız incə işarələrlə bəlli olur. "Nəm-nüm" sözü bu gizli və incə ifadə üsulunu əks etdirir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
"Uşaq nəm-nüm edərək, anasından konfet istədi." (Burada uşaq özünü incitmiş kimi göstərir, lakin əslində konfet istəyir.)
"O, yeni maşın üçün nəm-nüm edərək, atasından pul istədi." (Burada narazılıq gizlidir, amma maşın almaq arzusu var.)
"Qız nəm-nüm edərək yoldaşının sözünə qulaq asmadı." (Burada qız zahirən narazılığını bildirir, amma əslində başqa bir səbəbdən sözə qulaq asmır.)
Göründüyü kimi, "nəm-nüm" sözü kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edir. Bu, sözün incə ifadə qabiliyyətini və şifahi nitqdə geniş istifadəsinin səbəbini göstərir. Verilən misal cümlədəki [Pərzad:] …Bunun qabağında beş min manat başlıq nədir ki? cümləsində isə "nəm-nüm" sözü işlənmir, buna görə də bu cümlənin məna bağlamına aid deyil.