Nəmişlənmə: Azərbaycan dilində "nəmişlənmə" sözü "nəmişlənmək" fellərinin məsdər forması olub, bir şeyin nəm ilə örtülməsini, nəmlənməsini, səthinin nəm qəbul etməsini bildirir. Termin daha çox fiziki prosesləri təsvir edərkən işlənir. Mətndəki "Nəmişlənmək"dən f.is" qeydi, "feildən istifadə olunmaqla əmələ gələn məsdər" deməkdir. Yəni, "nəmişlənmək" feli əsasında törəmə məsdərdir.
Məna genişləndirilməsi: "Nəmişlənmə"nin mənası müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif nüanslar qazana bilir. Məsələn:
- Fiziki nəmişlənmə: Bir səthin su və ya başqa maye ilə örtülməsi. Məsələn, "Yağışdan sonra torpağın nəmişlənməsi intensiv bitki böyüməsinə səbəb oldu." burada nəmişlənmə, torpağın su ilə doyması, nəm qəbul etməsi prosesini ifadə edir. Atmosfer nəmini qəbul etmək də nəmişlənməyə aiddir.
- Metaforik nəmişlənmə: Daha geniş mənada, "nəmişlənmə" duyğu və ya hisslərin nəmlənməsi mənasında da işlədilə bilər. Məsələn, "Gözləri sevincdən nəmişləndi." burada nəmişlənmə göz yaşlarının axmasına işarə edir. Bu isə metaforik istifadədir.
Etimologiya: Sözün kökü "nəm" sözündəndir. "Nəm" sözü, öz növbəsində, qədim türk dillərindən gəlir və rütubət, nəmiş mənasını verir. "-lənmə" əlavəsi isə prosesi, hərəkəti bildirir.
Cümlə nümunələri:
- Bitkilərin kökləri torpağın nəmişlənməsindən sonra canlandı.
- Səhər çiyinin nəmişlənməsi ilə ətraf əsrarəngiz bir görünüş almışdı.
- Şəhərin qədim daşları da yağışın təsirindən nəmişlənməyə başlayırdı.
- Qəlbimin sevincdən nəmişlənməsini hiss etdim.
- Hava nəmişlənmə səbəbindən daha sərin idi.
Qısaca: "Nəmişlənmə" termini bir şeyin nəm ilə doyması, nəm qəbul etməsi, nəmlə örtülməsi prosesini bildirir və həm fiziki, həm də metaforik kontekstlərdə işlədilə bilər.