Nitr- (yun. νίτρον – nitrat) prefiksidir və əsasən kimya, biologiya və əlaqəli sahələrdə azot (N) elementinə aidliyi bildirən birləşmələrin və proseslərin adlarında işlənir. "Nitr-" prefiksinin kökü qədim yunan dilindəki "νίτρον" (nitron) sözündəndir ki, bu da təbii nitratları, xüsusən də kalium nitratını (şoranı) ifadə edirdi. Qədim dövrlərdə şora gübrə kimi, həmçinin partlayıcı maddələrin istehsalında geniş istifadə olunurdu. Beləliklə, "nitr-" prefiksinin mənası tarixən azotun birləşmələrinin praktik əhəmiyyəti ilə sıx bağlıdır.
Terminlərin tərkibində "nitr-" prefiksinin işlənməsinin əsas məqsədi müəyyən birləşmə və ya prosesin azot elementi ilə əlaqəsini qısa və dəqiq şəkildə göstərməkdir. Məsələn, "nitridlər" termini azotun metallarla birləşmələrini ifadə edir (məs., alüminium nitrid, AlN), "nitrifikasiya" isə ammonyakın bakteriyalar vasitəsi ilə nitratlara çevrilmə prosesini təsvir edir. Bu proses torpaqdakı azot dövriyyəsində çox əhəmiyyətlidir.
Digər nümunələr kimi nitratlar (nitrat turşusunun duzları), nitritlər (nitrit turşusunun duzları), nitrozlaşma (nitritlərin əmələ gəlməsi prosesi), nitroqrup (-NO2) və s. göstərmək olar. Bu terminlərdə "nitr-" prefiksinin mövcudluğu birbaşa azotun kimyəvi quruluşda və ya prosesdə iştirakını ifadə edir. Prefiksin istifadəsi terminologiyanın aydınlaşdırılması və müxtəlif azotlu birləşmələrin və proseslərin daha asan təsnif edilməsinə kömək edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "nitr-" prefiksinin istifadəsi yalnız kimya və biologiya ilə məhdudlaşmır. Müasir elmdə, məsələn, materiallar elmində nitr-şəkilləri olan materiallar, nitr-səthləri olan nanomateriallar və s. terminlərinə də rast gəlmək olar. Bu, "nitr-" prefiksinin elmi terminologiyanın geniş sahələrində öz əhəmiyyətini qoruyub saxladığını göstərir.