Nöqtələmək (f.) sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "nöqtə və ya nöqtələr qoymaq, nöqtə düzümək" mənasını verir. Lakin bu izah, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş izahı aşağıdakı kimi təqdim etmək olar:
Nöqtələmək, əsasən yazı sistemində istifadə olunan bir əməliyyatdır ki, bu əməliyyat zamanı müxtəlif nöqtələmə işarələri (nöqtə, vergül, nida işarəsi, sual işarəsi, üç nöqtə, tire, mötərizə və s.) yazı vahidlərinin (söz, cümlə, abzas və s.) arasında məntiqi əlaqələrini, intonasiyasını, pauzaları və ya mənasını aydınlaşdırmaq üçün istifadə olunur. Nöqtələmək həmçinin ədədi məlumatlarda onluq kəsrlərin ifadə edilməsində də istifadə edilə bilər (məs., 3.14). Beləliklə, nöqtələmək həm yazı əsərlərinin strukturlaşdırılmasında, həm də müəyyən rəqəmlərin düzgün ifadə olunmasında mühüm rol oynayır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “nöqtə” sözünün kökü farsca “nuqta” sözündəndir. “Ləmək” isə Azərbaycan dilində bir əməliyyatı bildirən fe’l şəkilçisidir. Beləliklə, nöqtələmək sözü, fars mənşəli “nöqtə” və türk mənşəli “ləmək” şəkilçisinin birləşməsindən yaranmışdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Yazı əsərinizi diqqətlə nöqtələmək lazımdır ki, mənası dəqiq anlaşılansın.
- Müəllim şagirdlərə düzgün nöqtələmənin əhəmiyyətini izah etdi.
- Onluq kəsri düzgün nöqtələmək çox vacibdir.
- Mətni nöqtələyərək oxumaq daha asandır.
- Sənədin düzgün nöqtələnmiş olmasına əmin olun.
Göründüyü kimi, "nöqtələmək" sözü sadəcə nöqtə qoymaqdan daha geniş bir mənaya malikdir və yazı dilinin düzgünlüyündə və aydınlığında mühüm rol oynayan bir prosesi ifadə edir.