Növləşdirmə (növ + ləşdirmə) – "Növləşdirmək" felindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, mövcud bir qrup və ya toplusu müəyyən meyarlara əsasən alt qruplara, yəni növlərə ayırma, təsnif etmə, fərqləndirmə prosesidir. Bu proses müxtəlif sahələrdə müxtəlif üsullarla həyata keçirilə bilər. Məsələn, biologiya elmində canlı orqanizmlərin müəyyən xüsusiyyətlərinə görə növlərə bölünməsi, kimyada maddələrin xassələrinə görə təsnifatı, iqtisadiyyatda malların kateqoriyalar üzrə qruplaşdırılması və s. növləşdirmənin nümunələridir.
Növləşdirmənin həyata keçirilməsində müxtəlif meyarlardan istifadə olunur. Bu meyarlar həm keyfiyyət, həm də kəmiyyət xarakterli ola bilər. Məsələn, bitkilərin növləşdirməsində çiçəklərin rəngi, yarpaqların forması, boyu kimi keyfiyyət xüsusiyyətləri, həmçinin toxumların sayı, boyu kimi kəmiyyət xüsusiyyətləri nəzərə alınır. Elmi tədqiqatlarda növləşdirmə obyektiv, dəqiq və əsaslı meyarlara əsaslanmalıdır ki, alınan nəticələr etibarlı olsun.
Növləşdirmə nəticəsində əldə edilən hər bir alt qrup, özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə fərqlənir və müəyyən bir növü təmsil edir. Bu növlər arasında fərqləndirici əlamətlər aydın şəkildə müəyyən edilməli və təsvir edilməlidir. Növləşdirmə prosesinin düzgün aparılması elmi tədqiqatların etibarlılığını və dəqiqliyini təmin edir.
Cümlədə necə işlənməsinə nümunələr:
- Bitkilərin növləşdirməsi uzun illər davam edən tədqiqatların nəticəsidir.
- Müəssisə məhsulların növləşdirməsini həyata keçirməklə bazarda rəqabət qabiliyyətini artırmaq istəyir.
- Tədqiqatçılar dəniz heyvanlarının növləşdirməsi ilə məşğuldurlar.
- Tarixi hadisələrin növləşdirməsi tarixşünaslığın əsas prinsiplərindən biridir.