Nüdrət (ər. نُدرة - nudra - nadirlik, azlıq) isminə uyğun olaraq, “nadir olma”, “az tapılma”, “seyrəklik” mənalarını əhatə edir. Lakin bu izah, sözün bütün imkanlarını tam əks etdirmir. Nüdrət, sadəcə bir şeyin azlığından daha çox, onun əldə edilməsinin çətinliyini, xüsusi və ya fərqli xüsusiyyətlərə malik olmasını da ifadə edir.
Ərəb mənşəli olan bu söz, əsasən bir şeyin nadirliyini, görünməməsini, spektakulyarlıq dərəcəsini vurğulayır. Sadəcə say baxımından azlığı deyil, həm də qiymətli, qiymətli bir şey olmaq xüsusiyyətini özündə birləşdirir. Məsələn, “nüdrət əsəri” deyərkən, sadəcə az tirajla nəşr edilmiş əsər deyil, həm də ədəbiyyatda özünəməxsus yeri olan, bənzərsiz, yüksək keyfiyyətli əsər nəzərdə tutulur.
Nüdrət sözü, müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar əldə edə bilir. Məsələn:
- Təbiət hadisələrində: "Bu bölgədə nüdrət hallarda qar yağır." (Burada nüdrət, hadisənin az tezliklə baş verməsini ifadə edir.)
- Sənət əsərlərində: "Rəssamın nüdrət əsərlərindən biri muzeyə hədiyyə edildi." (Burada nüdrət, əsərin nadirliyi, qiyməti və əhəmiyyətini vurğulayır.)
- İnsan xüsusiyyətlərində: "Onun nüdrət xeyriyyəçiliyi hamını təəccübləndirdi." (Burada nüdrət, xeyriyyəçiliyin nadir, qeyri-adi bir hal olduğunu bildirir.)
- Maddi varlıqlarda: "Bu qədim sikkə əsl nüdrətdir." (Burada nüdrət, sikkənin nadirliyinə, tarixi əhəmiyyətinə və qiymətinə işarə edir.)
Beləliklə, nüdrət sözünün mənası sadəcə “azlıq”dan daha genişdir və kontekstdən asılı olaraq, nadirlik, qiymətlilik, əhəmiyyətlilik və qeyri-adilik kimi mənaları özündə birləşdirir.