Nümunə sözü fars dilindən (نمونه - namune) gəlmişdir və əsasən bir şeyin, hadisənin və ya konseptin tam təsvirini verməsə də, onun haqqında ümumi bir təsəvvür yaratmağa imkan verən kiçik bir hissəsini, təcəssümünü, örnəyini, tipi və ya nümayəndəsini bildirir. Bu, tam məlumatı əks etdirməyə bilər, ancaq əsas xüsusiyyətlərini göstərir. Beləliklə, "nümunə" həm tamın kiçik bir hissəsi, həm də həmin tamın təmsilçisi kimi başa düşülə bilər.
Sözün istifadəsi müxtəlif kontekstlərdə dəyişir. Məsələn, bir geyim nümunəsi paltarın toxuması, rəngi və üslubunu göstərir, lakin bütün geyim kolleksiyasını təmsil edir. Elmi tədqiqatlarda isə bir nümunə geniş populyasiyanın təmsilçisi kimi seçilmiş kiçik bir qrup ola bilər. Bədii əsərlərdə isə nümunə, əsərin üslubunu və mövzusunu göstərən kiçik bir hissə, fraqment ola bilər. Həmçinin, bir hadisənin nümunəsi olaraq, ona bənzər başqa hadisələrin ümumi xüsusiyyətlərini daşıyan tək bir hadisəni göstərmək olar. Bu kontekstlərə əsasən, "nümunə" sözünün mənası "örnek", "model", "tip", "təcəssüm", "nümayəndə" kimi sözlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər birinin öz incəlikləri vardır.
Cümlə içində nümunənin istifadəsinə misallar:
- "Yeni kolleksiyanın nümunələrini gördük." - Burada nümunə, geyimlərin tam kolleksiyasının təmsilçisi kimi istifadə olunur.
- "Bu, ədəbiyyatın yüksək səviyyəsini əks etdirən gözəl bir nümunədir." - Burada nümunə, əsərin keyfiyyətini göstərən bir örnək kimi istifadə olunur.
- "Tədqiqat üçün 100 nəfərlik bir nümunə seçildi." - Burada nümunə, geniş populyasiyanı təmsil edən kiçik bir qrup kimi istifadə olunur.
- "Onun hərəkətləri savadsızlığın bariz bir nümunəsidir." - Burada nümunə, bir hadisənin ümumi xüsusiyyətlərini əks etdirən bir təcəssüm kimi işlənir.
Beləliklə, "nümunə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşdirilir, lakin ümumi olaraq, bir şeyin kiçik, ancaq təmsilçi hissəsini ifadə edir.