Oba sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının tərkib hissəsi olub, əsasən yaşayış məntəqəsini ifadə edir. Lüğətlərdəki "bir neçə evdən ibarət kiçik yaşayış məntəqəsi, kiçik kənd" tərifi, obanın əsas mahiyyətini əks etdirir, lakin onun mədəni və sosial kontekstini tam əhatə etmir. Oba sadəcə coğrafi bir yer deyil, həm də sosial bir vahiddir. Əhalisinin qohumluq əlaqələri, ortaq mədəniyyət, ənənələr və həyat tərzi ilə bir-birinə bağlı olduğu bir icmadır.
Etimoloji baxımdan, "oba" sözünün mənşəyi türk dillərindəndir və "qışlaq", "yaylaq" kimi köçəri həyat tərzi ilə əlaqəli yerləri ifadə edən sözlərlə əlaqəlidir. Ancaq zaman keçdikcə, "oba" sözü köçəri deyil, daimi məskunlaşmış kəndləri də ifadə etməyə başlayıb. Bu, sözün semantik genişlənməsinin göstəricisidir.
Obanın kənddən fərqi onun ölçüsündən və sosial strukturundan irəli gəlir. Kənd ümumiyyətlə daha böyük, daha sıx məskunlaşmış və daha mürəkkəb sosial quruluşa malikdir. Oba isə daha kiçik, daha sıx bağlı və daha sadə bir ictimai quruluşa malikdir. Həmçinin, obalar əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalisi ilə seçilir.
Misal olaraq, Şahmarın sitat gətirilən cümləsində ("Baharlıdan bura gələndə elə bilirsən, şəhərdən yöndəmsiz bir obaya gəlirsən") "oba" sözü şəhərin qarşısında kiçik, inkişaf etməmiş bir yaşayış məntəqəsini ifadə edir. Ancaq bu, obanın mənfi mənada istifadə olunduğu anlamına gəlmir. "Yöndəmsiz" sözü burada obanın şəhərə nisbətən daha sadə və fərqli bir həyat tərzinə malik olduğunu vurğulayır.
Qısacası, "oba" sözü yalnız coğrafi bir məkanı deyil, həm də mədəni, sosial və tarixi kontekstdə dəyərləndirilməli olan bir ictimai vahidi təmsil edir. Onun mənası istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas mahiyyəti kiçik, bir-birinə bağlı bir insan qrupunun yaşadığı yaşayış məntəqəsidir.