Óxra (yun. ῶχρα) – açıq qəhvəyi rəngli təbii boya maddəsidir. Rəngi sarımtıl-qəhvəyi, qırmızımtıl-qəhvəyi və ya sarımtıl-qızılımtıl çalarlarda dəyişə bilər. Bu rəng müxtəlif mineral birləşmələrinin, əsasən də dəmir oksidlərinin (dəmir (III) oksid (Fe₂O₃) və ya dəmir (III) hidroksidin (FeO(OH)) tərkibindən asılı olaraq əmələ gəlir. Oksidlərin növü və miqdarı, həmçinin digər mineral qarışıqlar oksranın rəng tonunu müəyyən edir.
Oksra qədim zamanlardan bəri insan tərəfindən rəsm əsərləri, divar rəsmləri, qablar və digər əşyaların boyanmasında istifadə olunmuşdur. Arxeoloji qazıntılar oksranın min illər əvvəl də tətbiq olunduğunu göstərir. Misirlilər, yunanlar, romalılar və bir çox digər qədim xalqlar oksradan geniş istifadə etmişlər. Qədim əsərlərdə, mağara rəsmlərində oksra ilə işlənmiş nümunələrə rast gəlmək mümkündür.
Oksranın tərkibindəki dəmir oksidlərinin miqdarından asılı olaraq, sarı oksra (dəmir oksidi miqdarı az olan), qırmızı oksra (dəmir oksidi miqdarı yüksək olan) kimi alt növlərə bölünür. Bundan əlavə, oksranın tərkibində gil, kvars, kalsium karbonat kimi digər minerallar da ola bilər. Bu minerallar oksranın rəngini, strukturunu və fiziki xüsusiyyətlərini təsir edir. Təbii oksra əsasən torpaqdan çıxarılır və emal olunaraq rəngləndiricilər kimi istifadə edilir.
Müasir dövrdə oksra hələ də bəzi rəssamlar tərəfindən təbii boya kimi istifadə olunur, çünki o, ekoloji cəhətdən təmiz və sağlamlığa zərərsiz bir boya maddəsidir. Ancaq sənaye miqyasında istehsal olunan sintetik boyaların daha geniş yayılması ilə oksranın istifadəsi məhdudlaşmışdır.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- Rəssam əsərinin fonunu açıq qəhvəyi oksra ilə boyadı.
- Qədim divar rəsmlərində oksra ilə işlənmiş təsvirlər aydın görünür.
- Bu qabın boyanmasında təbii oksra istifadə olunub.
- Qırmızı oksra rəngi daha doyğun və parlaqdır.