izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Oxşar sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "bənzərlik" ifadə edən bir sifətdir. Lüğətlərdə verilən "bənzər, oxşayan, bənzəyən" mənaları sözün əsas mənasını əks etdirsə də, kontekstə görə daha geniş şəkildə izah edilməsini tələb edir. Oxşarlıq dərəcəsi dəyişkən olduğundan, "oxşar" sözü həm dərin bir bənzərliyi, həm də səthi bir oxşarlığı ifadə edə bilər. Məsələn, iki insanın fiziki görünüşü oxşar ola bilər, ancaq xarakterləri tamamilə fərqli ola bilər. Bu səbəbdən, "oxşar" sözünü istifadə edərkən konkret bənzərlik növünün dəqiq müəyyənləşdirilməsi vacibdir.

Etimalogiyasına nəzər salsaq, "oxşar" sözü "oxşamaq" felindən törəmişdir. "Oxşamaq" isə kökünün qədim türk dillərindəki bənzərlik ifadə edən köklərdən gəldiyi ehtimal olunur. Sözün köküdə bənzərlik və ya müqayisə ilə bağlıdır. Bu səbəbdən, sözün mənasını yalnız "bənzərlik" kimi izah etmək qeyri-kafi görünür.

Misalların təhlilinə gəldikdə: "Cəmiləyə oxşar bir ana öz toppuş qızı ilə oynayırdı" cümləsində "oxşar" sözü ananın Cəmiləyə fiziki görünüş baxımından bənzərliyini ifadə edir. Burada bənzərlik dərəcəsi müəyyən deyil, amma kontekstdən anlaşılan odur ki, bu, səthi bir oxşarlıqdır. İkinci cümlədə isə ("S.Rəhimov. …Əndamlı xanım xalata oxşar, qırmızıgüllü, sarı paltar") "oxşar" sözü paltarın xalat formasına olan bənzərliyini bildirir. Burada da oxşarlığın dərəcəsi konkretləşdirilməmişdir, ancaq paltarın xalata bənzər bir formaya sahib olduğunu anlamağımız üçün kifayətdir. Hər iki halda da, "oxşar" sözü əsasən forma, görünüş və ya ümumi xüsusiyyətlərə aid bənzərliyi ifadə edir.

Nəticə olaraq, "oxşar" sözü bənzərliyi ifadə edən geniş mənalı bir sözdür. Ancaq istifadə sahəsindən və kontekstdən asılı olaraq, bu bənzərliyin dərəcəsi və təbiəti dəyişə bilər. Ona görə də, sözün mənasını tam şəkildə anlamaq üçün hər zaman kontekstə diqqət yetirilməlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz