Oxu (f.) – Hər hansı yazılı və ya çap olunmuş mətni (mətnin növündən asılı olmayaraq – şeir, hekayə, məqalə, sənəd və s.) səslə (yüksək səslə və ya öz-özünə) və ya səssiz (daxili nitq vasitəsi ilə) qavramaq, anlamaq və mənimsəmək prosesi. Bu proses sadəcə gözlərin mətni izləməsi deyil, həm də mətnin məzmununun başa düşülməsi və mənimsənilməsini ehtiva edir. Oxuma prosesi fərqli səviyyələrdə baş verə bilər: səthi oxuma (mətnin ümumi məzmununun qavranılması), diqqətli oxuma (mətnin detallarının, mənasının dərinliklə anlanması), tənqidi oxuma (mətnin mənbəyinin, müəllifinin baxış bucağının, subyektivliyinin və obyektivliyinin müəyyən edilməsi) və s. Oxuma prosesi həm də müxtəlif strategiyaların tətbiqini tələb edə bilər: skimming (ümumi məzmunun sürətli qavranılması), scanning (müəyyən informasiyanın axtarılması) və s.
Məna nüansları: "Oxu" sözü "qiraət" sözü ilə sinonim olaraq işlənsə də, "qiraət" daha çox dini mətnlərin səslə oxunması kontekstində işlədilir. Məsələn, "Quran qiraəti" deyərkən "Quran oxusu" demək daha az təbii səslənər. "Oxu" isə daha geniş məna kəsb edir və hər növ mətni əhatə edir.
Frazeoloji birləşmələr: "Oxu zalı" ifadəsi kitabxana, oxucu klubu və ya oxumaq üçün nəzərdə tutulmuş digər yerləri bildirir. Bu birləşmədə "oxu" sözü məkanın funksiyasını vurğulayır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Uşaqlar həvəslə şeir oxuyurdular.
- Mən bu romanı bir neçə saat ərzində oxudum.
- Professor tələbələrə mətnin tənqidi oxusunu öyrətdi.
- Yeni oxu zalı kitabsevərlər üçün əlverişli şərait yaradır.
- Onun səlis oxusu hamını valeh etdi.
Etimologiya: "Oxu" sözü qədim türk dillərindən gəlir və "oxumaq" felinin məsdəridir. Əsas mənası "səslə və ya səssiz qavramaq" deməkdir.