Onikibarmaq bağırsaq (lat. duodenum) anatomiyada nazik bağırsağın ilk və ən qısa hissəsini təşkil edən, mədədən sonra yerləşən bir orqandır. Adından da göründüyü kimi, uzunluğu təxminən on iki barmağın uzunluğuna (təxminən 25-30 sm) bərabərdir. Bu ölçü yetkin insan üçün tipikdir və fərdi fərqlərə malik ola bilər. "Onikibarmaq" termini latınca "duodenum digitorum" ifadəsindən törəyərək, "on iki barmaq" mənasını verir və bu uzunluğa istinad edir.
Onikibarmaq bağırsağın əsas funksiyası mədədən gələn qida ximinin aşağı bağırsağa keçməzdən əvvəl həzm prosesinin davam etdirilməsidir. Bu prosesdə pankreas şirəsi və öd şirəsinin qida ximinə qarışması mühüm rol oynayır. Pankreas şirəsi həzm fermentləri ehtiva edir, öd şirəsi isə yağların əmilməsini təmin edir. Onikibarmağın divarında ayrıca həzm fermentləri ifraz edən bezlər də mövcuddur. Ona görə də, onikibarmaq bağırsağın həzm sistemindəki rolu çox əhəmiyyətlidir və qida maddələrinin əmilməsinin əsas mərhələlərindən birini təşkil edir.
Tibbi ədəbiyyatda "onikibarmaq" termini, həm bağırsağın bu hissəsinin özü, həm də onunla bağlı xəstəlikləri (məsələn, onikibarmaq yarası, onikibarmaq iltihabı) ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Xəstə onikibarmaq yarasından əziyyət çəkir" və ya "Onun onikibarmaq bağırsağında iltihab aşkar edildi" kimi cümlələrdə "onikibarmaq" sözü bu orqanı və ya onunla bağlı patoloji halını təyin edir. Terminin aydınlığı və dəqiqliyi onu tibbi terminologiyanın ayrılmaz hissəsi edir.
Ümumiyyətlə, "onikibarmaq" termini anatomik terminologiyada dəqiq və anlaşıqlı bir termindir və orqanın morfoloji xüsusiyyətinə (uzunluğuna) istinad edərək, onun yerini və funksiyasını aydın şəkildə ifadə edir.