Ortayaş sifəti, yaş baxımından nə cavan, nə də qoca olanı, orta yaşda olanı bildirir. Termin "orta" və "yaş" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Orta" sözü ədədi və keyfiyyət baxımından vasati, ortanı ifadə edir. "Yaş" isə insan həyatının müddətini, müəyyən bir dövünü göstərir. Beləliklə, "ortayaş" insan həyatının orta dövrünü, adətən 35-55 yaş aralığını təsvir edir, lakin bu yaş aralığı mədəniyyətə, kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, "ortayaş"ın konkret yaş həddi yoxdur və nisbidir. Bir cəmiyyətdə "ortayaşlı" sayılan şəxs digər bir cəmiyyətdə "cavan" və ya "qoca" olaraq qəbul edilə bilər.
Lüğətlərdə "ortayaşlı" ifadəsi tez-tez "orta yaşlı" və ya "orta yaşda olan" sinonimləri ilə verilir. Hər üç ifadə eyni mənanı ifadə edir, lakin "ortayaşlı" sözü daha çox stilistik rəng kəsb edir və yazılı nitqdə daha çox işlədilir. "Ortayaşlı" sözü müxtəlif cümlələrdə müxtəlif funksiyalarda işlənə bilər: məsələn, "ortayaşlı qadın", "ortayaşlı kişi", "ortayaşlı həkim", "ortayaşlı nəslin problemləri". Bu cümlələrdə "ortayaşlı" sifəti isimləri dəqiqləşdirərək, konkret yaş qrupuna aid olduğunu vurğulayır.
Verilən nümunədəki cümlə ("Musa qarabənizli, ortayaşlı, ortaboylu, qorxunc simalı bir tipdir") "ortayaşlı" sözünü Musanın xarici görünüşünün digər xüsusiyyətləri ilə yanaşı, onun yaş kateqoriyasını təsvir etmək üçün istifadə edir. Bu cümlədə "ortayaşlı" sözü əsasən fiziki görünüşə aid digər sifətlər ilə birlikdə qəhrəmanın tam portretini yaratmaq üçün işlənir. Beləliklə, "ortayaşlı" sözü yalnız yaşa deyil, həm də ümumi təsvirə və kontekstdən asılı olaraq müəyyən bir obrazın yaradılmasına kömək edir.