Ot sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında geniş işlənən, çoxmənalı bir termindir. Əsas mənası "ağac və kollara mənsub olmayan, yaşıl gövdəli, ümumiyyətlə incə bitki" kimi təyin oluna bilər. Bu tərif, əslində, çəmənlik bitkilərinin əksər hissəsini əhatə edir. Lakin, "ot" sözünün işlənmə sahəsi daha genişdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər.
Birinci və ən geniş yayılmış mənası, bitki sistematikasında ağac və kollardan fərqlənən, çoxillik və ya birillik ot bitkilərini əhatə edir. Bu mənada "ot" termini, spesifik bitki növlərini adlandırmaq üçün işlənə bilər (məsələn, "alaq otu", "yem otu"). "Ot biçmək" deyimi bu mənanı aydın şəkildə göstərir. Yəni, hündürlüyü və quruluşu baxımından ağaclardan və kollardan fərqlənən, biçilərək yığıla bilən bitkiləri ifadə edir. Bu, həmçinin, "çəmənlik otu", "dağ otu", "səhra otu" kimi ifadələrdə də özünü göstərir.
İkinci bir məna isə, "ot" sözünün metaforik istifadəsində görünür. Misal üçün, "bu sözlər, qəlbimdəki otu əzib keçdi" ifadəsində, "ot" sözü, xoşagəlməz, əhəmiyyətsiz şeyləri, narahatlığı və ya həyatın əngəllərini simvolizə edə bilər. Bu, sözün emosional yükünü və məcazi işlənmə qabiliyyətini göstərir.
Üçüncü bir məna, daha spesifik olaraq, bəzi bitkilərin tərkibindəki quru və ya quruya yaxın hissəni bildirə bilər. Məsələn, "çayda ot qatmaq" ifadəsi, qurudulmuş bitki hissələrini çayın içərisinə qatmağı nəzərdə tutur.
Etimoloji baxımdan, "ot" sözü, türk dillərindən gələn köklərə malikdir və qədim türk dillərində də oxşar mənalarda işlənmişdir. Sözün mənşəyinin dəqiq müəyyənləşdirilməsi, daha geniş dil tarixi tədqiqatları tələb edir.
Nəticədə, "ot" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Lakin, əsas mənası – ağac və kollardan fərqlənən bitki – hər zaman qorunub saxlanılır. Sözün müxtəlif mənaları və istifadə formalarının öyrənilməsi, Azərbaycan dilinin zənginliyini və ifadə imkanlarının genişliyini göstərir.