Oynaq2 (is. anat.) termininin Azərbaycan dilindəki mənası sadəcə "buğum, məfsəl" kimi qısaca ifadə olunsa da, daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Anatomik termin olaraq "oynaq" iki və ya daha çox sümüyün bir-birinə birləşdiyi və hərəkət imkanı təmin edən bir nöqtəni ifadə edir. Bu birləşmə, oynağın növündən asılı olaraq, müxtəlif dərəcədə hərəkətliliyi təmin edir.
Oynağın əsas komponentləri sümüklər, oynaq bağları (ligamentlər), oynaq qığırdaqları (kartilajlar) və oynaq mayesi (sinovial maye)dir. Sümüklər oynağı əmələ gətirir, qığırdaqlar sürtünməni azaldır və amortizasiya təmin edir, bağlar oynağın sabitliyini təmin edir, oynaq mayesi isə qidalanmanı və sürtünmənin azaldılmasını təmin edir. Oynağın strukturu və tərkibi oynağın hərəkətliliyi və funksiyasını müəyyən edir.
Oynaqların müxtəlif növləri vardır: məsələn, top oynağı (kürevi oynaq), silindrik oynaq, menteşə oynağı, sürüşmə oynağı və s. Hər bir növün özünəməxsus hərəkət diapazonu və funksiyası vardır. Top oynağı (məs., çiyin və kalça oynağı) ən geniş hərəkət diapazonuna malikdir, halbuki menteşə oynağı (məs., dirsək və diz oynağı) yalnız əyilmə və düzəlmə hərəkətlərinə imkan verir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- "Diz oynağı ağır zədə almışdı."
- "Yaşlılıqda oynaqların ağrıması adi haldır."
- "Çiyin oynağının hərəkətliliyi məhduddur."
- "Oynaqların sağlamlığı üçün düzgün qidalanma vacibdir."
- "Artroz oynaqların iltihabı xəstəliyidir."
Etimoloji baxımdan "oynaq" sözü Azərbaycan dilinin köhnə təbəqəsinə aiddir və "oynamaq" felindən törəmişdir. "Oynaq" termini sümüklərin bir-birinə nisbətən hərəkət etmə qabiliyyətini ifadə edir. Bu səbəbdən, "oynaq" sözü yalnız anatomik mənada deyil, həm də metaforik mənada, məsələn, mexanizmlərdəki hərəkətli hissələr üçün də istifadə oluna bilər.