Öskürmə (öz-kür-mə): “Öskürmək” felindən törəmiş isimdir. Öskürmə, ağciyərlərdən və ya tənəffüs yollarından hava və ya bəlğəmin qüvvətli və qəfil çıxarılması ilə xarakterizə olunan refleks hərəkətidir. Bu refleks, tənəffüs yollarındakı qıcıqlanmanı aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır. Qıcıqlanma müxtəlif səbəblərdən – infeksiyalardan (soyuqdəymə, qrip, bronxit, pnevmoniya), allergiyalardan, tütün tüstüsündən, tozdan, qıcıqlandırıcı kimyəvi maddələrdən və ya hətta əsəb sisteminin xəstəliklərindən yaranıb öskürməyə səbəb ola bilər.
Öskürmənin səsi və şiddəti müxtəlif amillərdən asılı olaraq dəyişir. Quru öskürmə (bəlğəmsiz) və ya bəlğəmli öskürmə (bəlğəm ifrazı ilə müşayiət olunan) ola bilər. Bəlğəmin rəngi və xarakteri (qatı, sulu, yaşıl, sarı, qanlı) öskürmənin səbəbini müəyyən etməyə kömək edir. Öskürmə, sadə bir soyuqdəymənin əlaməti olduğu kimi, daha ciddi xəstəliklərin (məsələn, tüberküloz, astma) əlaməti də ola bilər. Ona görə də davamlı və ya şiddətli öskürmə zamanı həkimə müraciət etmək zəruridir.
Misal cümlələr:
- Güclü öskürməsi onu gecə yuxudan oyadır.
- Həkim öskürmənin səbəbini müəyyən etmək üçün müayinə apardı.
- Sərt öskürmədən sonra bəlğəm çıxdı.
- Qaraltının öskürməsi (M.S.Ordubadi-nin nümunəsində olduğu kimi) bir hadisənin, bir məqamın qəfil və gözlənilməz bir şəkildə üzə çıxmasını ifadə edir. Burada “öskürmə” metaforik mənada, yəni gizli olanın qəfil aşkarlanmasını ifadə etmək üçün işlənir.
Lüğətlərdə qeyd olunan "Öskürmələr, asqırmalar, boğaz arıtmalar birbirinə qarışdı" ifadəsi bu sözlərin fonetik oxşarlığını və həmçinin tənəffüs yollarının qıcıqlanmasına bağlı simptomları bir-birinə bənzədiyini göstərir. Lakin öskürmə, asqırma və boğaz arıtma fizioloji baxımdan fərqli reflekslərdir.