izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Övrətbaz sözü əsasən köhnəlmiş sayılır və ərəb dilindən "övrət" (عورة) və fars dilindən "...baz" (…باز) morfemlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Övrət" ədəbsiz, gizli, utancaqlıq doğuran yerlər, bədənin örtülməsi lazım olan hissələri, cinsi orqanları ifadə edir. "...baz" isə fars dilində "-baz" şəkilçisi kimi işlənir və "aşiq", "sevər", "tutqun" mənasında işlənir. Yəni, sözün tam mənası "övrətinə aşiq", "övrətə tutqun" kimi başa düşülə bilər. Lakin bu izah qeyri-etik və təhqiredicidir, çünki "övrət" sözünün mənası yalnız cinsiyyət orqanları ilə məhdudlaşmır.

Lüğətlərdə "övrətbaz" sözünün sinonimi olaraq "arvadbaz" qeyd olunsa da, "arvadbaz" daha geniş mənada çoxlu qadınlarla münasibət quran kişi mənasını daşıyır. "Övrətbaz" isə daha spesifik olaraq cinsi istəklərin qarşılanması məqsədilə, əxlaqsız və qeyri-etik davranışlarda olan şəxsi ifadə edir. "Arvadbaz" daha çox çoxarvadlılıqla, qadınlarla münasibətlərin sayının çoxluğu ilə bağlıdır, "övrətbaz" isə cinsi həyata olan səmimiyyətsiz və əxlaqsız yanaşmasını əks etdirir.

Müasir Azərbaycan dilində "övrətbaz" sözü demək olar ki, işlədilmir və əvəzinə daha uyğun və mənəvi cəhətdən qəbul edilə bilən sinonimlər (məs., əxlaqsız, fəhlə, qadınbaz, və s.) işlədilir. Bu sözün işlədilməsi aparılan mətnin tipindən və kontekstindən asılı olaraq mənfi qavranıla bilər və istifadəsindən çəkinmək məsləhətdir. Sözün köhnə və təhqiredici olması da nəzərə alınmalıdır.

Cümlədə işlənmə nümunələri (köhnəlmiş üslubda): "O, övrətbaz bir adam idi.", "Qonşumuzun övrətbazlığı bütün kəndə yayılmışdı." Bu nümunələr sözün mənfi kontekstdə istifadəsini göstərir. Müasir dil istifadəsində bu sözün yerinə daha münasib sinonimlərin seçilməsi məsləhət görülür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz