Pal-paltarlı sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, lakin izahlı lüğətlərdə qeyd olunan mənasından daha geniş bir kontekstdə işlənən bir ifadədir. Lüğətlərdə sadəcə "paltarlı"nın sinonimi kimi göstərilsə də, reallıqda mənası daha çox nüanslara malikdir.
Əsasən "pal-paltarlı yatmaq" ifadəsi ilə işlənir və tam olaraq "paltarını çıxarmadan yatmaq" mənasını ifadə etmir. Daha doğrusu, geyiminin tam olaraq dəyişdirilmədən, yəni "tam paltarlı" halda yatmaq mənasını verməkdənsə, "gecə geyimini dəyişmədən yatmaq" mənasına daha yaxındır. Yəni, gündüz geyimi ilə yatmaq deyil, gündüz geyiminin üstündən daha rahat bir geyim geymədən, həmin geyimlə yatmaq mənasını verir. Bu mənada, "pal-paltarlı" sözündə "pal" sözünün "örtük", "üst geyim" kimi məna çalarları da nəzərə alınmalıdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "pal" sözü türk dillərində köhnə bir söz olub, "örtük", "pərdə", "qaba" kimi mənalarda işlənmişdir. "Paltar" isə fars mənşəlidir. Beləliklə, "pal-paltarlı" ifadəsində iki fərqli mənşəli söz birləşərək, məhz bu konkret, nüanslı mənanı yaradır. "Pal" sözü burada tam mənası ilə işlənməsə də, məhz onun "üst geyim", "örtük" məna çalarları nəzərə alınmaqla, "paltarlı" sözü ilə birlikdə bu xüsusi mənanı yaradır.
Cümlə içində nümunələr:
- O, yorğun olduğundan pal-paltarlı yatdı.
- Səhər tezdən qalxmalı olduğundan pal-paltarlı yatmağa qərar verdi.
- Qonaqlar gəlməmişdən əvvəl pal-paltarlı yatmaq olmazdı.
Göründüyü kimi, "pal-paltarlı" sözü sadəcə "paltarlı" mənasını verməkdənsə, kontekstdən asılı olaraq daha dəqiq və nüanslı bir məna kəsb edir. Bu səbəbdən, lüğətlərdə onun mənasının daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməsi vacibdir.