izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "pallı-paltarlı" sözü ümumiyyətlə "pal-paltarlı" ilə sinonim kimi verilir. Ancaq bu izah qeyri-dəqiq və mənası tam əhatə etmir. "Pallı-paltarlı" sözü, "pal-paltarlı"dan fərqli olaraq, daha çox vurğulayıcı və təsviri bir ifadədir. "Pal-paltarlı" sadəcə olaraq pal və paltar geyinmiş şəxsi bildirir. "Pallı-paltarlı" isə, həmin şəxsin geyiminin zənginliyini, bəzəkliliyini, bəlkə də əzəmətini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Sözün tərkibindəki "pallı" komponenti "pal" sözünün təkrarı deyil, "pallı" (zəngin, gözəl, bəzəkli) mənasını daşıyır. Beləliklə, "pallı-paltarlı" "çox gözəl, zəngin, bəzəkli paltar geyinmiş" mənasını verir.

İ.Şıxlının nümunəsindəki cümlədə ("Zərnigar xanım bu dəfə dinmədi. Elə pallıpaltarlı yerinə uzandı.") "pallıpaltarlı" sözü Zərnigar xanımın geyiminin zənginliyini və onun bununla əlaqədar olaraq özünə olan hörmətini vurğulayır. Yəni, xanım sadəcə paltar geyinməyib, dəyərli, gözəl və bəlkə də qiymətli paltarlar geyinmiş və bu paltarlar onun sosial statusunu, var-dövlətini əks etdirir.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "pal" sözü türk dillərindən gələrək xarici geyimə aiddir. "Paltar" sözü isə fars mənşəlidir və daha geniş mənada bütün geyimləri əhatə edir. "Pallı" isə türk dillərindən gələn "pal" sözünün məcazi mənada "zəngin", "bəzəkli" mənalarını əldə etmiş forması kimi izah edilə bilər. Bu mənada "pallı-paltarlı" sözü fonetik təkrar vasitəsi ilə mənanı daha da vurğulayır və poetik təsir yaradır.

Digər nümunələr: "O, pallı-paltarlı gəlin kimi gözəl idi.", "Sarayın qapısında pallı-paltarlı qonaqlar toplaşmışdı." Bu nümunələrdə də "pallı-paltarlı" sözü şəxsin geyiminin zənginliyini və gözəlliyini önə çəkir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz